Paplašinātā meklēšana

īsnaujas Rutzau, = iešņavas. [Aus ì,snauja, wozu Būga KSn. I, 71 ¹ .]

Avots: ME I, 837

nauja, naujus Sil., eine mit Filz bedeckte Schnur, die die oberen Enden des Kummtes zusammenhält Gold., Wid.; in Kursiten dafür naûjamais. ² [In livischem Munde aus snauja resp. znauja entstanden?]

Avots: ME II, 696

snauja (?) Nerft n. U., Bielenstein Holzb. 549, = grievalga, Femerband; eine Gewährsperson aus Nerft hat nur znauja gekannt; s. auch snaujis.

Avots: ME III, 973

II snauja (unter snaujis): auch A.-Schwanb.

Avots: EH II, 542

znauja,

1): auch Brukna n. Etn. II, 33, (mit àu ² ) Linden in Kurl.

Avots: EH II, 811

znauja,

1) znàuja ² Domopol, Heidenfeld, Kl., Memelshof, Nerft, Vīt., znauja Jürg., Prl., Zaļmuiža, znàujis ² Saikava, Vīt., znaujis Nerft, znàujs ² KatrE., Saikava, Sessw., znaujs Ar., AP. Memelshof, = snaujis (vgl. auch snauja), eine Schlinge mit einem hölzernen Knebel, womit man einem zu schlachtenden Schwein das Maul schliesst;

2) znàuja ² Vīt., znauja Korwenhof, A. - Schwanb., znàujis ² Vīt., znàujs ² Druw. n. RKr. XVII, 87, Bers., KatrE., die Schnur (der Riemen), die die Kummethölzer oben verbindet:
apskati, vai sakām nav znauja pušu! Vīt. 60. Hierher auch znaule, znaulis II, znauls, znaugs, žņaûgt und li. žnaũklės "eine Schlinges, welche man einem Schwein beim Schlachten um den Rüssel legt" (bei Bezzenberger Lit. Forsch. 203). Neben diesem g̑neu- ein synonymes gneu- in gnauzt I; germ. k- z. B. in norw. knoka "pressen, drücken" u. a. (bei Walde Vrgl. Wrtb. I, 582) aus g- oder g̑-.

Avots: ME IV, 748

ìešņava ² [Warkh.], gew. Pl. ìešņavas, Flaumenfett, ungesalzen Schmalz U.; in ein dünnes Häutchen gewickeltes Schweinefett: iešņava - cūku tauki, ietīti plēvē [Bauske], Grühn. par iešņavu taukiem (ap Nīcu un Rucavu - īsnaujas) sauc cūku sāntaukus, kuŗus piestā sagrūž, saviļina pikuos un, dūmuos izžāvē̦tus, izlietuo ēdienu vārīšanai Etn. III, 137. kuociņu iesmērējuši iešņavu taukiem Druva II, 723. Zu li. ísnauja, įsnaujà od. ísnava "сальник". [Wohl ein Kompositum, dessen zweiter Teil etwa zu einem Verbum * šņaut (li. snauti) gehört, vgl. aksl. snuti "anzetteln", an. snūca "kehren, winden".]

Avots: ME II, 78

‡ III naũjums (?) Frauenb. "zirga rīkiem augšas daļa iekšpusē". Vgl. znauja 2 und snaujs (unter snaujis ).

Avots: EH II, 6

sanêt Gr.-Jungfernh. n. U., Kreuzb., N. -Schwanb., -u od. -ẽju (Etn. II, 51), -ẽju, intr., summen U., schnurren V.: gaisma nāca... kâ bitīte sanē̦dama VL. muša sanē̦dama liduoja pa istabu Krišs Laksts. bišu dārzs apklusis sanēt Etn. III, 189. Uogre te̦k dunē̦dama, Daugaviņa sanē̦dama BW. 30710, 3. kamanu slieces sanēja Purap. zeme sanēja maigi Veselis Saules kapsē̦ta 62. Nebst senêt vielleicht zu ir. sanas "Flüstern" und la. sonus "Schall"; doch kann la. sonus auch zu ai. svánati "tönt" usw. (bei Walde Vrgl. Wrtb. II, 524 f.) gehören. Vgl. auch got. siggwan "singen" usw. Ob hierher auch li. III p, prs. senauja "tuščią kalbą kalba" (Viltis 1908, 78) gehört?

Avots: ME II, 693

snaujis, eine Schlinge Peb., Sessw., Serben n. U.; snaujs "womit man die Kummethölzer oben verbindet" A. XI, 250; snaujs N.-Schwanb., snauja A.-Schwanb., snauja Lennew., ein Hölzchen mit einem Strick, womit man einem zū schlachtenden Schwein die Schnauze festschnürt; vgl. znauja. wohl zu r. сновáть "(den Aufzug) anzetteln", čech. snouti oder snovati "(Faden) abwickeln, winden", an. snúa "winden, zwirnen", snúƥr "Schlinge", got. sniwan od. sniumjan "eilen" u. a., s. Walde Vrgl. Wrtb. II, 696, Persson Beitr. 818, Trautmann Wrtb. 272.

Avots: ME III, 973

I žmaugs,

1): = znauja 1 (mit aû) AP.

Avots: EH II, 820

znaûgs AP. znaûģis Kroppenhof bei Kokn., znàuģis ² Saiakava, znauģis Odsen, = nauja">znauja 1.

Avots: ME IV, 748

žņaûgt (li. žniaugti "žņaugt" Miežinis), žnaûgt Salis, -dzu, würgen, knebeln, zuschnüren L., U., stark drücken; ausringen U.: gribējuši šuo žņaugt ar žņaugu LP. VII, 72. iemautiņi ruokas žņaudze BW. 14528. piedurknes žņaudz St., die Ärmel spannen sich. milzis žņaudz visus Vēr. II, 1136. krūtis žņaudz Aus. I, 4. ruokas žņaugt Aus. I, 21; LP. V, 62, die Hände ringen. gaļu žņaudza saujiņā BW. 19310. Refl. -tiês, sich würgen, sich ein-, zuschnüren Spr.: sirds man žņaudzas Vēr. I, 803. - Subst. žņaûgšana, das Würgen, Knebeln, Zu-, Einschnüren, Ringen; žņaûgšanâs, das Sichschnüren; žņaûgums, das einmalige, vollendete Würgen, Knebeln, Schnüren, Ringen; žņaûdzẽjs,

1) wer würgt, knebelt, schnürt, ringt:
šai mājā katru nakti... nāk zņaudzēji. te jau kādi desmit cilvē̦ki ir nuožņaugti Pas. IV, 64;

2) Magendrücken
AP., C., Dunika, Sessw.; Drücken, Beklemmung in der Brust Etn. II, 166: kad vē˙de̦rā žņaudzējs, tad jāizlauza mugura ar sluotas kātu Etn. III, 174. ja krūtīs tāds žņaudzējs, tad ar braucīšanu vien neiztiek Jaun. mežk. 225. krampīgs kāss ar žņaudzēju Vēr. I, 801. spaidīsies ar žņaudzēju pasirdī Vīt. 59. man žņaudzējs žņaudz krūtis, sirdi Ahs. n. RKr. XVII, 66;

3) ābuoliņa žņaudzējs, cuscuta Stenden. Wohl zur Wurzel von znauja (s. dies) mit dem g von zmaugt und li. smàugti. Anders (umgestellt aus gņauzt) Zupitza Germ. Gutt. 148.

Avots: ME IV, 824, 825

znàujs ² (unter znauja),

1): auch Kaltenbr., (mit aû) AP., Jauns. R., dz. un j. 29;

2): auch Nerft.

Avots: EH II, 811

znàule ² Warkl. n. FBR. XI, 122, = nauja">znauja 1.

Avots: ME IV, 748

znàuls ² Warkh., = nauja">znauja 1.

Avots: ME IV, 748