Paplašinātā meklēšana

‡ čalaža, eine, die viel plaudert PV.

Avots: EH I, 283

dālaža, das Geschenk Bers., Lub. Mit einer andern Bed. (Einlage?): paķe̦rdamas savu dālažu Ramāns A. XII, 575.

Avots: ME I, 447

kàulaža ² comm., ein knöcherichter, hagerer Mensch Mar. n. RKr. XV, 118.

Avots: ME II, 174

kulaža: "27264" ME. II, 304 zu verbessern in "27264, 9".

Avots: EH I, 669

kulaža, eine kleine und dicke Frau: citiem vīriem gaŗas sievas, man tik tāda kulažiņa (Var.: kukažiņa) BW. 27264.

Avots: ME II, 304

[kul˜laža, dicker Bauch, Wanst, voller Kropf: tam kullata pilna, var mierīgi dzīvuot. vistai kullaža nuokārusies, bet vēl meklē graudu Jürg.]

Avots: ME II, 307

I laža,

1): ein Bettgestell aus Brettern
Salis (hier auch ein liederlich gedecktes Bett), Siuxt; eine steinerne Bank am Ofen Ramkau;

2): auch (velde) Iw.;

3): auch (lažas) C., Kalnemois, Prl., (laža) AP.; ‡

4) eine Epidemie
(sē̦rga) Nautrēni, Warkl.; vaina un l. ("guļa") tūlī bij klā[t] Pas. XIII, 344 (aus Serbig.). Zu laža 2 stellt Skardžius Arch. Phil. III, 51 und V, 165 auch li. ložė˜ "išgulusių javų tarpas", lúožas dass. u. a.

Avots: EH I, 725

I laža,

1) die Schlafbank, die Bettstelle, das Lager:
visi sēdēja katrs uz savas lažas Duomas II, 4. viņa ieliekas aizkrāsnī savā čīkstuošā lažiņā AU. puiši gula lažiņā BW. 30178, 4; die steinerne Bank um den Ofen zum Sitzen und Schlafen Peb. n. U.;

2) Lager, die Lagerung (= velde): bandas lini laižā krit, lagert sich
BW. 28306. lažā mieži, lažā rudzi (vgl. BW. 28165, 2). lažās krita ābuoliņš. [rudzi nuo lietus sakrituši lažā Dond.] pušām cirtu, lažā gāzu sarkanuo ābuobliņu BW. 28625, 2;

3) lažas, eine Art Raufe im Kuhstall:
lažas ir steļļveidīga ietaise guovju kūtīs, kur ieliek luopiem ē̦damuo [Mar.], Bers., Lub., Lasd., Laud., Smilt., Druw. [In der Bed. 1 könnte es aus r. лóже "Lager" entlehnt sein, während es in der Bed. 2 schwerlich aus dem Slavischen stammt; eher vielleicht nebst apr. lasinna "legt" (das auch nicht wie ein Lehnwort aussieht) von einer Wurzelform loģ (h) -; vgl. auch le. lež (ņ) a und lē̦zns.]

Avots: ME II, 433, 434

II laža, der Fehler, die Gebrechlichkeit der menschlichen Natur L., Gebrechen: [tam jau ir laža gultā mīzt Trik.] daudzām ļaunām ligām, miesas lažām Rainis. šī pārgalvība nenāca vis nuo sliktas lažas, bet nuo neapduomības DL. viņam ir tā laža allaž "zināms" sacīt L. [Nach Prellwitz Wrtb. ² 267 (mit ž aus dj) zu ngr. λἀϑος "Fehler (?); eher wohl zu mnd. lak "Fehler, Mangel, Gebrechen" u. a. (bei Fick Wrtb. III ^4, 356).]

Avots: ME II, 434

‡ III laža Kaltenbr., der Handgriff am Schiessgewehr.

Avots: EH I, 725

lažas dzīt, brodieren: meita dze̦n gar palaga galiem lažas Dond.

Avots: ME II, 434

mulaža: auch (Einfaltspinsel) Stenden.

Avots: EH I, 830

mulaža [Bers.], comm., der Maulaffe, Einfaltspinsel: tas tik ir tāds mulaža Dond., Tals.; [mulāža Wandsen].

Avots: ME II, 664

‡ talažas Seyershof, = stalažas, Baugerüst.

Avots: EH II, 665

dāsns (li. dosnùs), freigebig: saule dāsni kaisa dzīves balvas Rainis, Ave sol 43. [Das ā hier wie in dāstît, dāļât, dālavas, dālažas, dātali, dāvana ist hier wohl zum kurzen a in dakstît, davana u. a. neu hinzugebildet (statt uo); vgl. Bezzenberger BB. XXIII, 301 ^1.]

Kļūdu labojums:
ist hier wohl = ist wohl

Avots: ME I, 449

krempt,

1): auch Ilzene, N.-Peb., (krem̂pt ² , -pju, -pu) AP.: zirgi krempj kuokus AP. guovei reižiem skan visa laža, kad krempj karpānus ebenda; ‡

2) "jemt" Warkl.

Avots: EH I, 648

[lažāji,

1) das zerbröckelte Heu oder Stroh, das in den
lažas ungefressen nachbleibt Grosdohn;

2) in Mar. "Pfosten mit Querhölzern, worauf man für Kühe eine Raufe od. einem Trog stellt";
vgl. laža I 3.]

Avots: ME II, 434

lažeji, = laža I 2: lai lažejuos [aus * lažājuos?] nesakrita... linu lauks BW. 33279, 1 var. [aus Kandau].

Avots: ME II, 434

lažņa, = laža 1: daži sēdēja uz savām lažņam MWM. X, 521. se̦nāk bē̦rni gulēja skuolā uz lažņām Ahs.

Avots: ME II, 434

‡ ležas Mahlup, = lažas (unter laža 1 3).

Avots: EH I, 735

ležņa,

1) comm., eine Person, die immer zu liegen liebt, die Schlafmütze, der Faulenzer
Spr.: tu esi tīrais ležņa Selb., Lub.;

2) die Zulage, Zugabe:
kungs prasa pie pussiena daudz ležņu Lös. n. Etn. IV, 130, Lub. [Zur Bed. 1 vgl. laža I.]

Avots: ME II, 455

lê̦zns C., PS., [Trik., Drosth., Arrash, Jürg., N. - Peb.], le̦zns [Janš. Dzimtene V, 181, Līn., lê̦zns Kerstenbehm, U.], flach, eben, nicht steil: lē̦zni šķīvji, krasti. man netika purva brist lē̦znajām kurpītēm BW. 15307, 4. [Wolm (ursprünglich: liegend; als Gegensatz zu stāvs "steil") nebst li. lė˜kštas "flach" und an. lágr (wenn das g hier palatal gewesen ist) "niedrig" zu einer Wurzelform lēg̑h - "liegen" (vgl. dazu le. lêkša, laža I und lež (ņ) a, s. Bechtel Lexil. 212 f., Fick Wrtb. III ^4, 358, Bezzenberger BB. XXIII, 301 und bei Stokes Wrtb. 93, Prellwitz Wrtb. ² 262. Zur Bed. noch slav. ležati "liegen": osorb. ležity "flach", serb. prilijègati "sich niederducken".]

Avots: ME II, 465

I stẽ̦ga,

1): "vica" (mit ẽ̦ ) Lems., Zögenhof; eine Pike
Elger (Günther Altle. Sprachd. I, 124); ‡

2) "?": piesiet guovi pie stẽ̦gas ("lažas") un sapīt kājas AP.; ‡

3) "ein Ungewandter, der langsam einhergeht"
Salis. Vgl. zu diesem Wort Kiparsky Die gemeinslav. Lehnw. a. d. Germ. 160.

Avots: EH II, 577