puosmaîns, was nicht in einem Striche fortgeht, sondern in Abteilungen, Absätzen U.: stulbājs izskatās puosmains Konv. 1 913. puosmains stuobrs Konv. 2 193. puosmaini taustekļi ebenda 1997.
1)bersten, platzen U., losgehen:bērziņam lapas sprāga BW. 9392, 1; 14869, 2 var. pumpuri sprāgst,die Knospen brechen auf U. bārda sprāgst St., der Bart keimt hervor.bise sprāgst,das Gewehr geht los U. tâ kâ ... stuobrs nesprādzis, tad nu vajadzējis Pēterim šaut LP. VII, 242. zārks sprāgst vaļā 214. kungs bija tik dusmīgs, ka vai nuo ādas sprāga JK. V, 1, 31. dusmās sprāga nuo ādas laukā Neik. 60. zaķim acis sprāgst nuo pieres laukā Apsk. v. J. 1903, S. 346. dzīvība sprāgst pa muti ārā LP. II, 24. asaras tai sprāga pa acīm MWM. X, 426;
3)krepieren (vgl. li. nusprogs"wird krepieren" Liet. sint. I, 19) U.: kuo dziedi, muša, kad zirgs vēl nav sprādzis! Br. sak. v. 682, man soll den Tag nicht vor dem Abend loben.Jurģa dienā nevar adīt, tad... aitas sprāgst Etn. II, 84. guļ kâ sprādzis RKr. VI, 251. - Subst. sprâgšana,
1)das Platzen, Bersten;
2)das Krepieren; sprâgums,
1)das einmalige Platzen; das Geplatzte, der Riss, die Spalte: ...dziedātāja pārsprdgušu pakuļiņu... sašuj savu sprāgumiņu! BW. 20442, 3 var.;
2)"der Schreck im Glase" Brasche;
3)Knall, Gekrach LKVv.; sprâdzẽjs,ein Krepierling Spr. Neben diesem sprāg- ein sprēg- in sprēgt (s. dies) und spreg-: sprog- (oder sprag-?) in spre̦gans, spradzene I, spradzinât, spradzis, spraga, spragstêt, li. spragė̕ti"platzen", norw. spraka"krachen", and. sprekan"sprechen", an. spraki"Gerücht". cymr. ffregod"Geschwätz", norw. sprek"dürres Reisig" u. a., s. Walde Vrgl. Wrtb. II, 672 ff., Trautmann Wrtb. 276 f., Zupitza Germ. Gutt. 166 f., Fick Wrtb. 14, 49 und III 4 , 515, Prellwitz Wrtb.2 443, Persson Beitr. 868 f., Buck AJPh. XXXVI, 9.
stakliski, Adv., gabelartig; in der Gabelung;stuobrs še stakliski pārdalās divuos zaruos MWM. IX, 823. gribējis ce̦cumus stakliski pārplest pušu Etn. II, 89; LP. VII, 545. viņa izvilkusi kātu nuo sluotas,... uzstājusies uz tā stakliski Pas. IV, 273 (aus Ruj.).
1)stuôbris2 Bershof, der Halm,das Rohr U.: katrs asniņš stuobru ceļ Plūd. Llv. II, 330. rudzi jau mitas (?) stuobrā,der Roggen ist im Schusse Ruj. n. U. niedru stuobris Glück Ezechiel 29, 6. pie ūdens stuobriem Jesaias 36, 2. taures taisa nuo purva stuobriem B. Vēstn. - stùobris2 Cibla, der Lauch.- suņu stuobrs,Schierling V., conium maculatum Mag. IV, 2, 35, (s. stuobri)Hundspetersilie, ein Unkraut, das hoch wächst, mit weissen Blüten Für. I;
3)geringschätzige Bezeichnungfür einen alten Mann Freiziņ. Seit Leskien Abl. 347 (und schon bei U.) mit li. stambras"Stengel" identifiziert, aber dagegen sprechen le. stambans. stembis und stimbe̦ns (s. diese), Sicherer gehört also le. stuobrs wohl zu li. stuobras Tiž. I, 402, Liet. pas. III, 106, (mit "o" geschr.) Bezzenberger BGLS. 326 "Baumstumpf, Säule",stuobrỹs Būga KSn. I, 163, stùobas. XVII, 1, 16 und mhd. stüefe"fest, stark", ae. stépan"stützen" u. a. (bei Waide Vrgl. Wrtb. II, 624), sowie serb. stabar (wenn = aksl. *stabrъ)"Stamm".
strùobs Wolm., C., AP., Ermes, PS., strùobs2 Kr., struôbs2 Ruj., Salis, Widdrisch, Zögenhof, struobs Allend. n. U., = stuobrs">stuobrs:bij uzdīguši krietni asni... bet kāpēc jaunie struobi tik mīksti? Bračs Aukstā ē̦nā 33. bisei bij aizķepējis struobs (auch in Nötk.) A. XX, 878. - spalvas struobs,der Federkiel Salis n. U. Zu striebs.
stur̂bs2 (gespr.: stûrbs2 od. stuôrbs2 ) Ahs. n. RKr. XVII, 54, stiebrs,der Halm:rudzi jau me̦tas *sturbuos Ahs. n. RKr. XVII, 54. nuo vienas rudzu saknes vairāki *sturbiņi iznākuši ebenda rāceņu *sturbi ebenda. wahrscheinlich ist stuorbs (woraus stūrbs ) aus stuobrs oder struobs umgestellt.