Paplašinātā meklēšana

apšekšêt, intr., beschmutzt werden: visi krē̦sli apšekšējuši ar lielu netīrumu kārtu Jauns. [šekš- assimilatorisch aus sekš-, vgl. apsekšķêt dass.]

Avots: ME I, 129

‡ apšekstêt Pilda, Warkl., refl. -tiês Warkl., = apšekšêt.

Avots: EH I, 119

kašeklis,

1): eine Hacke
- auch Ukri das Abfleischeisen des Böttchers Frauenb. ‡

3) = kašūklis 3 Frauenb.

Avots: EH I, 592

kašeklis,

1) das Schrabeisen
[Nigr.], die Schrape, ein Instrument zum Scharren, Schaben, Kratzen des Teiges aus dem Troge (= abrakasis) [Hasenpot, Kurs.], Grawendahl, Naud., Frauenb., Autz; Schabeisen der Böttcher U.; eine Hacke [Kalnzeem]: ar mazu dzelzs kašekli viņa, iekāpusi le̦ce̦klā, cirta un kapāja Janš. [Bārenīte 76.] kašeklis - rīks, ar kuo ruok rāceņus Kalleten, Rutzau, Etn. II, 17. [man kāsus kâ kašeklis Nigr.];

2) = kasīklis 2, "kuoka, dažreiz arī dzelzs adata, ar kuŗu linu vai pakulu kuodeļu piesprauž pie sprēslīcas" Konv. ¹ 884. Vgl. kasīklis und kaseklis. [kasēklis hat sein š wohl aus kašât bezogen.]

Avots: ME II, 170

‡ muše̦kli Bērzgale "netīrumi".

Avots: EH I, 836

nùošekstêt, (Warkl., nùošekšêt Warkh.) = nùosekšķêt: brūver[i]s sēd nuošekstējis BW. 19612 var.

Avots: ME II, 865

pùrkšekls ² Bērzgale "jem. mit ungepflegtem Haar".

Avots: EH II, 328

sašekstêt C., sašekšķêt Saikava, vor Schmutz hart werden: zeķes sašekstējušas.

Avots: ME III, 754

šek (unter šekur): auch Orellen; "da hast du!" (beim Reichen eines Gegenstandes) Kaugershof.

Avots: EH II, 625

še̦ka, = še̦kums, die Gabelung eines zweigipfligen Baumes: nuo tās še̦kas iznāks labs malkas klucis Wain. Wohl aus li. šakà "Ast".

Avots: ME IV, 14

‡ šek˙patēm Orellen, hierselbst.

Avots: EH II, 625

še̦ks, die Dolie, der Zapfen (für das Rude r am Boot: airi, kurus ieliek laivas malās iedzītās staklītēs (še̦kuos) Antrop. II, 73. Zum Vorigen?

Kļūdu labojums:
Rude r = Ruder

Avots: ME IV, 14, 15

‡ šekšelis "nuosmulējies bē̦rns" Walk; (šekšels) ein Schimpfname (z. B. von einem kleinen, schmutzigen Widder) N.-Peb.

Avots: EH II, 625

šekšēlis: "nelāga, piedauzīgs cilvē̦ks" Wessen.

Avots: EH II, 625

šekšēlis, einer, der sich besudelt hat Warkh.

Avots: ME IV, 15

šekšêt Warkl., schmutzig werden; wohl aus sekšêt.

Avots: ME IV, 15

I šekste U. (unter šeikste), Bers., Smilt., eine Rute: ņem nu šeksti ruokā! a˙re kur cūka iegājusi dārzā Smlit. Reimwort zu žekste.

Avots: ME IV, 15

II šekste,

1) Unflat,
Schmutz Saikava, Warkl., "ieauguši netīrumi" Bauske, Gr. - Buschh.;

2) ein Schmutzfink
Meiran. Vgl. sekša, sekš(ķ)êt.

Avots: ME IV, 15

šekstelis, ein physisch verkommenes Individuum (auch von Tieren und Pflanzen) Pilda.

Avots: ME IV, 15

‡ *šēkstêt, zu erschliessen aus ‡ nuošēkstêt.

Avots: EH II, 626

šekstêtiês (namentl. in der Zstz. mit nùo-) Meiran, sich besudeln.

Avots: ME IV, 15

šekte,

1) der Stiefelschaft;
aus nd. schecht;

2) die Wange an der Flinte:
flintes atslē̦ga, gailis un vaigs, kuru ve̦ctē̦vs sauca par šekti A. XXI, 535.

Avots: ME IV, 15

šeku (unter šekur): auch Allendorf, Orellen, Smilt, (mit e, > hochle. a ) Kaltenbr., Pilda.

Avots: EH II, 625

še̦kumaîns, gegabelt: š. uozuols LP. I, 1 11.

Avots: ME IV, 15

še̦kums,

1): kuoka š. Siuxt; še̦kuma arkls ebenda;

2): auch Grob., Neuhausen, Siuxt; die Stelle, wo zwei Wege im spitzen Winkel zusammenlaufen
Diet.; ‡

4) "(spalvu) kušķis" Nötk.: ķerties kam še̦kumā ("pakausī matuos" [?]).

Avots: EH II, 625

še̦kums Bauske, Behnen, Dond., Jürg., Kand., Selg., Siuxt, Wandsen,

1) ein gabeliger Ast
U.; die Gabelstelie des Astes U., Druw., Grawendahl,Geistershof, Gramsden, des Baumes Annenburg, Laud.; der Baumgipfel Depkin n. U.: dē̦lu māte iesprūduse sausa kuoka še̦kumā (Var.: starpiņā) BW. 23628. kuoku še̦kumuos Konv. ² 1887. medinieks nuolicis burvja piķi uozuola še̦kumā LP. VI, 723;

2) die Gabelung der Beine
(U., BW. 34777, Grünwald, Laud., Selg., Odensee, Gramsden, Kalnzeem) oder der Hosen: jaunībā trakumā zars ieskrēja še̦kumā Lennew.;

3) das Schlüsselbein
Kawall n. U.; "kājas stilbs" Wenden. Vgl. šakums und das echt le. se̦kums.

Avots: ME IV, 15

šekur: auch Orellen, (mit a < e, ) Kaltenbr.

Avots: EH II, 625

šekur, Adv.,

1) (verkürzt) šeku Serbigal n. FBR. IV, 58, Salis, Wessen, šek Serbigal n. FBR. IV, 58, hier
Aahof, Lis.: šekur es ne˙kad neešu bijis Mar. n. RKr. XV, 139. šekur ēd šās kaņepītes! Pas. IV, 383;

2) auch še̦kur Warkh., hierher:
atspēra mani šekur LP. VI, 779 (aus Peterskapelle), še̦kur bruokast! Pas. V, 149 (aus Welonen). Aus še . kur.

Avots: ME IV, 15

‡ ur̂šeklêt Borchow, mit einer Hacke (den Boden) auflockern.

Avots: EH II, 715

uršeklis,

3): auch (mit ur̃) Pilten (gebraucht zum Kartoffelgraben),
(mit ur̂) Borchow.

Avots: EH II, 715

uršeklis,

1) "?": nevarējis izprast, kādēļ kaķītis tura uršekļa prātu pret svešiem Pas. I, 328;

2) "ein grunzendes Ferkel"
(mit ùr ² ) Kalz.;

3) ein dem
kaplis ähnliches Gerat zum Auflockern der Erde Schibbenhof (mit ur̃ ).

Avots: ME IV, 308

*ve̦r̂kše̦kls (erschlossen aus ostle. var̂kšakłys Warkl. l "= raûdulis".

Avots: ME IV, 540

[êku(r), = šekur, še, hier Ronneb.]

Avots: ME I, 573

[êku(r), = šekur, še, hier Ronneb.]

Avots: ME I, 573

izecêt (li. išekė´ti), tr.,

1) ordentlich beeggen:
zemi izaŗ un izecē MWM. X, 568;

2) eegend abquälen, zu Schanden eggen:
ize̦cē̦ts kumeliņš BW. 17530;

3) eggend abnutzen, verbrauchen:
es neve̦stu kundziņam ize̦cē̦tas ecēšiņas BW. 22014;

4) eggend beseitigen, zerstören:
ežu, nezāles, labību;

5) fig., durchpauken:
izecēt muguru. Refl. - tiês,

1) sich satt eggen:
zē̦ns nu labi šuodien izecējies;

2) sich durchprügeln:
puiši kruogā izecējušies Kand.

Avots: ME I, 734

izgrubinât, ‡

3) auskratzen:
i. ar kašekli muldu Iw.

Avots: EH I, 450

pìesêst,

1) sich setzen:
piesēžat lūdzami, ich bitte, setzen Sie sich! U. piesēdi, būsi viesis! (eine im Lindenschen übliche Redensart, wenn jemand zum Sitzen auffordert) Mag. XIII, 3, 53. nāc, piesēsti šeku, uz skraģa! Kārstenis. vecene lūguse piesēst, kamē̦r viņa pagādāšuot ēst LP. VII, 1267. kad dzīŗu ļaudis pie galda piesēž... VII, 396;

2) sitzend andrücken, sich draufsetzen:
sēdi gudri, man[a] māsiņa, piesēd[i] viņa svārku stūri, tad tu viņu uzvaļāsi visu mūžu dzīvuodama! BW. 16088;

3) sitzend anfüllen; sich mit Sitzenden anfüllen: es piesēdu (Var.: apsēdu) tautu galdu ar deviņiem bāliņiem BW. 19157 var. pilli krūmi piesē̦duši ventenieku dzeltenīšu 11558. pilli beņķi piesē̦duši le̦pnu tautu istabā 16304. starp bagāti piesē̦stām galdu rindām. Refl. -tiês,

1) sich (an etwas) setzen:
pie liepiņas piesēduos VL. ja kāds nuo kāzeniekiem nejauši piesēdās pie panāksnieku galda . . . BW. III, 1, 55;

2) sich (mit Sitzenden) anfüllen:
uozuoliņš sīku putnu piesēdies BW. 7876, 2. (krē̦sli) pa vasaru maz cilāti un tādēļ bagātīgi putekļu piesē̦dušies De̦glavs Rīga II, 1, 170.

Avots: ME III, 288, 289

sekur Mar. n. RKr. XVII, 146, = šekur.

Avots: ME III, 815

‡ šķekur Smilt. n. FBR. XVI, 165, = šekur 1.

Avots: EH II, 630

skrāplis,

1) "?": ēdi tu, Jānīti, pa lieliem kumuosiem! ja tev[i] ve̦lns aizrīdīs, gan mēs skrāpļa (Var.: skruķa) dabūsim BW. 19243 var.;

2) (mit ã ) Ruj., Salgaln, (mit à ²⁾ Gr.-Buschhof, Holmhof, Vank., Pferdestriegel;

3) = kaplis, kašeklis, eine eiserne Hacke mit 3-5 Zinken zum Jäten (mit ã ) Alt-Rahden, Pabbasch, Grünhof, A.Bergfried, Hofzumberge, Ukri, (mit à ²⁾ Holmhof;

4) = abras skrāpis Fehsen;

5) Schrape der Gerber
(mit ã ) Grünh.;

6) vēja skrāplis, jem. ohne einen festen Charakter
Ukri.

Avots: ME II, 889

žekste Drosth., Ligat, Orellen, PS., Wolm., = žeikste 1, šekste, rīkste, eine (lange) Rute: ruokās gaŗa ganu žekste MWM. VII, 29. Zur Wurzel von žagars.

Avots: ME IV, 802