I nu (li.
nù, [ai.
nu, gr.
νυ, ahd.
nu "nun"]), nun,1) enklitisch:
tas nu viss vēl ne˙kas, bet tumsā atgadās krustceļš LP. II, 32.
še nu tev! da hast du nun! te nu bij! da haben wir's! lai nu kâ, dem sei, wie ihm wolle. kâ jau nu, wie schon nun: uzņe̦m tuos laipni, kâ jau nu ķēniņa dē̦lus LP. II, 50.
ja mīklas uzminēsi, tad tiksi laimīgs. ja ne, tad nu gan tâ būs, kâ būs II, 77.
kad nu, ja nu, wenn nun: ja nu tâ tu gribi, lai tad iet arī tâ. kur nu vēl od.
kur tad nu vēl, wie sollte es denn auch, gescweige denn: ja jau taviem gudriem brāļiem neve̦das, kur nu vēl tev, jaunam muļķim? LP. V, 265.
neticis ne virsū skatīties, kur nu vēl precēt III, 27.
ķēvīte knapi varuot tik vienu pavilkt, kur nu vēl abus I, 181. zur Verstärkung der negation:
ne nu (Var.:
neba, nele, ne˙vis) lieta mani pēla, ne nu lieta niecināja; izpaliņa mani pēla BW. 8707, 1. Im ersten Teil eines disjunktiven Satzes:
vai nu - vai(jeb vai), entweder - oder; ne nu - ne, weder - noch: vai nu suods, vai guods. bet bailīgais ne nu vairs vārda parunāt, ne izkāpt LP. II, 79. Nach dem Imperativ ist das
nu enklitisch, wenn auf dem Verbalbegriff der Ton liegt:
ej nu, mans dē̦ls! geh nun, mein Sohn! Betont ist es aber,a) wenn der Zeitbegriff betont ist:
ej nu, mans dē̦ls, geh jetzt(in diesem Augenblick), mein Sohn;b) wenn die Folge der Erwartung nicht entspricht:
glāb nu čūsku; gan viņa tev iekuodīs;2) betontes
nu, jetzt: nu aba, eben jetzt; nu tik, nu vēl, jetzt erst: nu tik viņš pārnāca mājās. [nu tad! U.,
auf denn, wird`s endlich?] sagrāba meiteni un nu tik bēgt, er ergriff das Mädchen und machte sich jetzt aus dem Staube JK.
viņš piekŗauj tādu kâ tik nu, er packt ein ungemein grosses Fuder voll IV, 72.
nu kâ, wie denn sonst, natürlich: vai tu arī tur biji? nu kâ. nu, kas nu? nun, was ist jetzt los? LP. VII, 686;
nu re (aus
redzi) nu, sieh doch nun. Beim Vokativ als Ausrufewort:
nu tu mīļais dieviņ! o du mein lieber Gott! In der Frage:
vai zini kuo jauna? nu? Wiederholtes
nu - mit Betonung des zweiten
nu:a) zur Beruhigung:
nu, nu, gan sāpes pāries, lass gut sein, der Schmerz wird vorübergehen:b) zur Warnung, Drohung:
nu, nu, gan dabūsi pērienu, warte mal, du wirst wolh Prügel bekommen. nu, nu, nu, pa, pa, pa, pasacīšu māmiņai BW. 5561;
c) zum Ausdruck der Indignation:
"tu esi mani nelamē grūdis." "nu nu!" das geht doch zu weit. [Zu apr. "teinünun", la. nudiūs tertius "es ist nun der dritte Tag" u. a., vgl. Persson IF. II, 251.]Avots: ME II,
752,
753