Paplašinātā meklēšana

Meklējam 'plakt' mūsdienu pierakstā, oriģinālpierakstā un šķirkļu saturā

'plakt' ir atrasts šādos šķirkļu elementos:

Šķirkļvārda mūsdienu pierakstā (23)

aizplakt

àizplakt, hinter etwas platt niederfallen C.: (slē̦pdamies) a. aiz akmens.

Avots: EH I, 42


aplakt

aplakt (li. aplàkti "leckend befressen"), (eine flüssige Speise) leckend auffressen: a. visu pienu Salis.

Avots: EH I, 97


aplaktot

aplaktuôt, ringsum mit Lalten beschlagen Frauenb : kad spāres uzce̦ltas, tad jāaplaktuo jumts Siuxt.

Avots: EH I, 97


atplakt

atplakt, intr., fallen, zurückweichen (vom Wasser): ūdens atplacis. pēc dzirkstuošiem mutuļiem dzēriens atpluok Seibolt.

Avots: ME I, 182


daplakt

[daplakt Drsth., platt niederfallend sich anschmiegen.]

Avots: ME I, 438


ieplakt

ìeplakt, intr., zusammenfallen, einsinken: tagad zemes garuozas virsējās kārtas pamazām ieluok Latv. Subst. ìeplakums, die Senkung.

Avots: ME II, 52


izplakt

izplakt, ‡

3) = saplakt 1 ( abnehmen; intr.) Frauenb.: salmi (graudi, nauda) acīm re̦dzuot izpluok.

Avots: EH I, 472


izplakt

[izplakt,

1) flach werden:
maize izplakuse;

2) izplacis iet Salis, mit gespreizten Beinen gehen.]

Avots: ME I, 781


noplakt

nùoplakt: šī (meitene) tuos dūmuos tâ nuoplakusi, ka it ne˙kā nav Azand. 51.

Avots: EH II, 74


noplakt

nùoplakt, intr., flach, geringer werden, abnehmen: katls nuoplacis līdz pusei LP. I, 165. sarkanie uguns grē̦ki sāka nuoplakt MWM. VIII, 890. ērzelis ļuoti nuoplacis, der Hengst ist sehr mager geworden LP. VI, 811.

Avots: ME II, 829, 830


paplakt

paplakt: flach werden, zusammenfallen U. (unter plakt). ‡ Refl. -tiês, flacher werden: iesniegtuo lūgumu blāķi nedabūjuot ... tik daudz p., cik jaunu nākuot ... klāt Kaudz. Jaunie mērn. laiki IV, 138.

Avots: EH XIII, 163


paplakt

[paplakt, sich ein wenig senken: paplacis siens, ūdens.]

Avots: ME III, 82


pieplakt

pìeplakt, sich (an etwas) audrücken, sich zusammendrücken, zusammenkauern: stiprais spiež nespēcīguo pieplakt pie zemes. kas tur tāļumā paceļas, pie pašas debess malas pieplacis? Vēr. II, 1289. jumti kâ pieplakuši zem mīkstās sniega kārtas Vēr. II, 527. kad liesma drusku pieplaka, baltas plēnes nāca zemē Vēr. I, 1156. luopiņi trīsē̦dami piepluok Vēr. II, 1397. - Refl. -tiês, platt auf piẽpeši, pìepêši 2 Kr., pìepèši 2 Adsel, piẽpêši, piepieši MSiI., piẽpeži, piẽpêži C., N.-Peb., Lis., Behnen, Bauske, Ahs., Wandsen, plötzlich; sehr eilig U.: pe̦lus, kuo viesulis piepeši izputina Glück Hiob 21, 18. piepeži viens nuo viņiem ieteicies... LP. VII, 892. Älter ist wohl die Aussprache mit š, vgl. piepētība, piepētīgs und pēši ( s˙dies); zum ž aus š s. Le. Gr. § 119a. Ursprünglich also etwa wie la. appetēns -hinstrebend, losgehend auf, woraus "eilig"; das kurze e kann entweder (z. B. in Ruj. und Salis) aus ē gekürzt sein, oder aber die alte Wurzelkürze fortsetzen; im letztem Falle könnte das ē aus pēši bezogen sein. die Erde fallen L. Subst. pìeplakums, die Plattheit, Plattgedrückfheit: zemes pieplakums MWM. IX, 373.

Avots: ME III, 279, 280


plakt

plakt, pluoku, plaku, flach werden, platt niederfallen, zusammenfallen, weniger werden: Sprw. kur ņe̦m, tur pluok, kur liek, tur ruodas. kam pūķis e̦suot, tas varuot nuo apcirkņa grābt, cik gribuot - mazāk nepluokuot LP. VI, l, 48. liels luops sacis sienu ēst, kaudze plakuse juoņiem III, 30. ziema plakdama saplakuse par pe̦lē̦ku čupu VII, 1074. bez apstājas virst upuru tvaiki: paceļas un atkal pluok R. Sk. II, 248. aiz šausmām pluok acis ciet Kārstenis. airē̦tājiem dūša plaka, die Ruderer verloren (allmählich) den Mut Vilhelms Tells 82.- Nebst plāce "Schulterblatt", plaka I, plaks II u. a. - wenn mit a aus uride. a - zu li. plãkė "der Blei, Bressem", gr. πλάξ "ebene Oberfläche", πλαχοῦς "Kuchen", la. placidus "flach, eben, glatt", plācāre "ebnen" norw. flag "offene See", an. flo' "Schicht" u. a., s. Persson Beitr. 196, 561 und 877, Boisacq Dict. 790 f., Trautmann Wrtb. 222 und Walde Vrgl. Wrtb. II, 90 f. Doch kann das balt. und germ. a hier auch auf altes o, und gr. λα auf zurückgehen, vgl. le. plece I.

Kļūdu labojums:
an. fló = an. fló

Avots: ME III, 317


plakte

plakte, die Wanze: nuo ūdens man aug plaktes vē̦de̦rā A. v. J. 1904, S. 804; s. plakts.

Avots: ME III, 317


plaktene

plaktene, eine Blume Buschh., rhinanthus crista gatli Grünh.; vgl. plaktiņi und plakne.

Avots: ME III, 317


plaktes

plaktes, eine Krankheit der Schafe; kad aitām "plaktes" e̦suot, tad aitas vajaguot ganīt uz rudzu zâles Etn. I, 85 (aus Nitau).

Avots: ME III, 317


plaktin

plaktin, zur Verstärkung von plakt: viņa plaktin plaka uz leju Saul. II, 68.

Avots: ME III, 317


plaktiņi

plaktiņi, = plauki, Mutterkorn (?) U.; Unkraut im Roggen Elv.; Hahnenkamm, Wiesenklapper (rhinanthus crista Galli) Mag. IV, 2, 87, U.; Pfennigkraut Kl.; capsella bursa pastoris Etn. IV, 165; vgl. plaknes.

Avots: ME III, 317


plakts

plakts, -s L., Spr., PS., Karls., Smilt., Kreuzb., Gr.-Buschh., Bers., Adsel, A.-Schwanb., Etn. IV, 165, plakte Serbigal, plake̦ts ( i̯o -Stamm) aus *plak(u)tis Dond., = blakts, die Wanze. Reimwort zu blakts; zu plaks II, mit dem Ausgang von uts.

Avots: ME III, 317


saplakt

saplakt, ‡ Refl. -tiês AP., zusammenfallen, niedriger werden: pēc nedēļas siens būs saplacies.

Avots: EH XVI, 436


saplakt

saplakt, intr.,

1) zusammenfallen, zerfallen
U.; abnehmen, niedriger werden: lai sapluok pampums kâ vilnas lēkša! Br. 414. sapluoc kâ ciņa cē̦rps! Br. 31. saplakt kâ pārdurts pūslis Krišs Laksts 26. Vītuols... saplaka zem kādas smagas nastas Vēr. I, 1037. pirms es zem smagā spaida nesapluoku Asp. sapluokat... kâ be̦ka nuo savas galvas smaguma A. XX, 931. vilnītis saplaka uz krasta smiltīm 809. ūdens saplacis ze̦ms, ze̦ms MWM. X, 245. sniegs saplacis, hat sich gesenkt, gesetzt U. - zaķis sapluok, der Hase duckt sich St. kaķis saplakst (= salīkst) Cibla. sieva saplakusi, das Weib ist niedergekommen Umgegend von Talsen. viņš saplacis miesās, er hat an Körpergewicht abgenommen, ist abgemagert;

2) den Mut verlieren
U.: ķēni0ņiene sapluok nuo bē̦dām LP. IV, 188. nabadzīgais, tik daudz re̦dzē̦dams, tīri sapluok ebenda S. 25. visi saplakuši, ieraudzīdami dimantu princesi 104. ķēniņa dē̦ls tīri saplacis, dzirdē̦dams tādu runu VI, 315. visi saplaka par tik lielu spēju 380. zemnieks par tādu bagātību tīri saplaka 461. viņš izskatās tik saplacis un nuospiests Vēr. II, 529. sirds sapluok, das Herz wird gerührt St.: sapluok Pētera un Līzes sirdis Purap. Kkt. 47. dūša nu pa˙visam sapluok LP. VI, 303. dvēsele... nevarīgās bailēs saplaka R. Sk. II, 111.

Avots: ME II, 701


uzplakt

uzplakt,

1) aut etw. platt niederfallen, zusammenfallen
(perfektiv): suns uzplacis uz zemes (der Hund liegt ausgestreckt, mit der Brust auf der Erde) C. sìens pēc lietus uzplacis zemei virsū Stenden;

2) zusammenfallen, sich setzen
(perfektiv): kuls uzplacis Ramkau.

Avots: ME IV, 366

Šķirkļa skaidrojumā (24)

dapalīdzēt

dapalìdzêt 2 Kaltenbr., hin und wieder Beihilfe gewähren: jis man dapalīdzēja. daplakt: kaķis daplakst pie zemes Auleja.

Avots: EH I, 307


ieģibt

ìeģibt, einsinken: sauszeme sāka pamazām ieplakt (ieģibt) Konv. 2 3030. Subst. ieģibums, die Vertiefung: virsuotņu vidū ir ieģibums Konv. 2 1081. ar dienvidus ieģibumu gar piekrastēm Konv. 2 1661.

Avots: ME II, 21


kams

I kams,

1): ezis sarāvies kamā Warkl. aitām retžams visas aknas kamā saaugušas nuo plaktēm AP. bišu k. - auch AP., Serben;

2): ein Kloss aus gestossenen, gekochten Erbsen, Bohnen, Kartoffeln und Hanf
Mahlup; eine Speise aus gestossenen Erbsen, Bohnen und Kartoffeln Wessen; ein Kloss aus weichgekochten Erbsen und zerstossenem Hanf Sessw.

Avots: EH I, 583


nosapt

nuosapt "nuokrist, nuožūt (tikai par šķidrumu)" Gramsden: pļava (kas bija pārplūdusi) nuosapusi Ruhental; "nuoplakt" Ruhental: kaudze jau līdz pusei nuosapusi.

Avots: EH II, 83


pieplacināt

pìeplacinât, fakt. zu pieplakt, platt machen, platt drücken: varde uz vē̦de̦ru pieplacināta palika guļam Duomas I, 451.

Avots: ME III, 279


plāce

plàce C., plàce 2 Kr., plācis,

1) das Schulterblatt
U.;

2) plàce Drosth., Jürg., Arrasch, N.-Peb., plàce 2 Neu-Rosen, Lis., Golg., plāce Würzau; Laud:, Lub., Schwanb., A.-Ottenhof, plâce 2 Jakobshof, plãcis Neuenb., plâcis 2 Naud., Überachse Bielehnstein Holzb. 547, der Klotz oberhalb der Wagenachse, worin die Seitenstütze des Wagens steht Kurl. n. U.; vāģu plâce 2 , das Wagenkissen Karls.;

3) Holz über der Handmühle, darin das Triebholz läuft
U. (Abbildung bei Bielenstein Holzb. 258): krupis tup uz plāci (dzirnavas) JK. V, 148; LP. VII, 730;

4) plàce Smilt., PS., plàce 2 Mar: n: RKr. XV; 130; Lis., Golg., eine junge Schote;

5) plācis U., = plācenis;

6) plàce Wolmarshof, plàce 2 Selsau, Golg., = blaka Neu-Rosen. Nebst plācenis, plākans, li. plokas "Estrich" zu plakt (s. dies).

Avots: ME III, 328


placeniski

placeniski, Adv., "mit der flachen Seite zusammengelegt". Zu plakt.

Avots: ME III, 314


placināt

I placinât, niederschlagen, niederdrücken, platt machen, zusammendrücken U.; schmälern L. Zu plakt.

Avots: ME III, 314


placis

I placis Stenden "lēviņš siena". Zu plakt?

Avots: ME III, 314


plaka

I plaka (urgerm. *flahō "Fläche" bei Fick Wrtb. III4, 250),

1) der Kuhfladen
St.;

2) "līdze̦nums; ieplaka" Lös. n. Etn. IV, 165. Zu plakt.

Avots: ME III, 316


plaķis

plaķis,

1) der Bleier (leuciscus rutilus L.)
RKr. VIII, 104, U.;

2) ein Kuhfladen:
kâ plaķis virsuon gul, als ein Kuhfladen liegt es oben Für. I (unter plakt). In der Bed. 1 wohl auf li. plãkė "der Blei" beruhend; in der Bed. 2 wohl aus plaka I umgebildet,

Avots: ME III, 317, 318


plaknes

plaknes; Hahnenkamm, Klappertopf (alectrolophus Hall.) RKr. II, 66. wegen der flachen Samen wohl zu plakt.

Avots: ME III, 316


plaks

II plaks, platt, flach: p, maizes kukulis Ruj., Warkl. Zu plakt.

Avots: ME III, 316



plece

I plece, der Plattfisch, die Butte St., U., Biel. Holzb. 663, RKr. VIII, 105. Vielleicht nebst pleknēt 2 zu plakt (s. dies) und (wenn von einer Wurzelform plek-) li. pleksnė˜ "breite Rübe"; vgl. auch Walde Vrgl. Wrtb. II, 91 und le. ple̦cs.

Avots: ME III, 332


pleknēt

I pleknêt, -u, -ẽju,

1) ohne Arbeit weilen Ascheraden, (ohne Not sich langweilend) auf einer Stelle verharren
Nerft: aizdedzinājis lampu, atšķīris grāmatu - un nu tur pļekn kâ vecene Saul. III, 150. atstāšu ar visām ragavām, tad tu vari pleknēt Duomas I, 929. kuo tad tu vēl plekni kâ vista? MW.;

2) "plakt%20gaiduot%20vai%20pasl%C4%93pjuoties">pieplakt gaiduot vai paslēpjuoties" Lös. n. Etn. IV, 165, sich platt auf die Erde legen Wid. - In der Bed. 2 wohl zu plece I.

Avots: ME III, 334


pliktiņi

pliktiņi,

1) Hahnenkamm (rhinanthuscrista galli)
Fischer 258, L., U.;

2) Mutterkorn
Lennew. n. U. Kontaminiert aus plaktiņi und plikstiņi?

Avots: ME III, 345


ploci

pluoci U.,

1) Lager, Schicht;
zemes malkas pluoci, ein Torflager;

2) Schorf auf dem Kopfe.
Wenn die Bed. "Lager, Schicht" nicht aus der Verbindung zemes malkas mal kas pluoci "Torflager" (wo pluoci zu pluocis 1 gehören kann) abstrahiert ist, wohl (vgl. Persson Beitr. 238 und 877) zu plakt resp. plāce; In der Bed. 2 (und auch 1?) wohl zu plē̦ksna, pluoksni.

Avots: ME III, 363



sapļekt

sapļekt, -pļe̦kstu, -pļe̦ku Gramsden, Rutzau, = saplakt 1: sapļecis kukulis Gramsden. (ce̦pure) izskatījās kâ sapļe̦kuse ... pe̦ka Janš. Līgava I, 264.

Avots: EH XVI, 438


sapļukt

sapļukt Dunika, = saplakt 1: putas sapļukušas.

Avots: EH XVI, 438



vadīt

vadît (li. vadýti bei Būga KSn. I, 143, slav. voditi), -u, -ĩju,

1) führen, leiten
U.: kamē̦r spriguli vadījām, uz pirkšanu vien stāvam, seit der Dreschzeit müssen wir Korn kaufen U. vadīja gariņus LP. VII, 290;

2) das Geleite geben
L., geleiten, hinbringen U.; ciemiņš tuop vadīts L.;

3) = raidît 1 Siuxt: vadīt pie darba Siuxt. saimniece vadīja meitas linus plakt ebenda. vadi guovis dārzā! Mar. n. RKr. XV, 142;

4) "stopfen":
vadi sìenu šķūnī! Mar. n. RKr. XV, 142;

5) līdz Jurģiem mēs ar sìenu gan vadīsim, bis zu Georgi werden wir mit Heu ausreichen
U. Refl. -tiês,

1) einander führen, begleiten:
labprāt e̦sat kuopā un vadāties Janš. Bandavā I, 120;

2) auskommen (?):
skuolniece ar šām . . , drēbēm vadījās vairāk gadus Kaudz. Jaunie mērn. laiki I, 82;

3) = vadâtiês 4, kalben L.;

4) von statten gehen (?)
St.: tas vadās, das geht an St. (mit hochle. a aus e̦?); nach U. ist dafür vesties zu lesen. Subst. vadîtãjs,

1) ein Führer
U., ein Begleiter;

2) = vadâtājs 2. U. Zu vest.

Avots: ME IV, 430