Paplašinātā meklēšana

âdaũnĩca, âdavnĩca A. XX, 960, s. âdainĩca, vgl. auch âdaunieks.

Avots: ME I, 236

âdaũniẽks: âdaunieks ² auch Orellen.

Avots: EH I, 192

âdaũniẽks (wohl für * âdaũneniẽks, eine Weiterbildung von * ādaunis, für schriftle. * āduonis, wie virsaune für virsuone), die Schindmähre PS. [Eher dürfte ein * ādava zugrunde liegen.]

Avots: ME I, 236

‡ àizblun̂kšķêtiês Saikava, beim Gähren des Biers gewisse Laute von sich geben: muca pa reizei aizblunkšķējās, vēl vis nav nuorūguse; in Lisohn bedeute es: glucksen, klunkern (von einer Flüssigkeit, die ihr Gefäss nicht ganz ausfüllt und darin geschüttelt wird).

Avots: EH I, 10

‡ àizblun̂kšķinât Saikava, mit einer Stange ins Wasser schlagend und dadurch einen gewissen Schall hervorrufend, hingelangen: kâ sāc nuo lejas, tâ blunkškini, līdz kāmet aizblunkšķini da tīklam! Saikava.

Avots: EH I, 10

‡ àizbuñgât,

1) trommelnd fort-, hingehen;

2) trommelnd betäuben, volltrommeln
(perfektiv): a. kam ausis;

3) trommelnd verscheuchen, verscheuchen überhaupt; forttreiben, fortschaffen
Ar.: a. zaķi. a. zivis (mit einer Stange) Dunika. vai nevarēji viņu a. pruojām? Ar.

Avots: EH I, 12

àizčunčinât: langsam fort-, hinfahren Bauske, Golg., Jürg., Wandsen, (mit un̂ ² ) Siuxt, Stenden: tēvs aizčunčināja ar ķēveni uz kruogu Siuxt, rati... aizčunčināja pa uolnīcu Azand. 56.

Avots: EH I, 16

àizčunčinât, intr., wegtraben: melnais aizčunčināja uz lauku.

Avots: ME I, 21

àizde̦gune, ‡

2) comm. "pļāpa, kas visur bāž savu de̦gunu" Bers.

Avots: EH I, 18

àizde̦gune, der Hinternasenrachenraum, gew. im Lok.: akūtas iesnas sākas ar šķavām, sūrstēšanu de̦gunā un aizde̦gunē Konv. ² 559.

Avots: ME I, 22

àizdrunêt, teilweise verwittern: (lini) mārkā vai uz lauka aizdrunēja Druva II, 272.

Avots: ME I, 23

‡ àizdunckât, Rippenstösse versetzend vertreiben, fort-, hinjagen: a. nuo kruoga uz māju Golg.

Avots: EH I, 20

‡ àizduñdurêt, = àizduñduruôt.

Avots: EH I, 20

àizduñduruôt, intr., summend, brummend sich wohin begeben: dunduris aizdunduruoja eglē LP. V, 181.

Avots: ME I, 23

‡ I àizdunêt, dumpf tönend sich entfernen: pē̦rkuons aizdunēja aiz meža Lubn. und Meiran n. Fil. mat. 25. Refl. -tiês, dumpf ertönen: kas tur aizdunējās?

Avots: EH I, 20

‡ II àizdunêt,

1) sich mit rauchigem Dunst anfüllen:
visa vakaru puse aizdunējuse Gr. - Buschh.;

2) "vom Stehen kaum merklich verderben
(intr.; vom Brot gesagt)": maize sāk jau a., jāē̦d kuopā Lubn. und Meiran n. Fil. mat. 25.

Avots: EH I, 20

‡ àizdungât AP., àizdunguôt, (eine Melodie) summend, brummend sich entfernen, Refl. -tiês. plötzlich, für eine kurze Zeitlang anfangen (eine Melodie) zu summen: gans aizdungājās AP.

Avots: EH I, 20

‡ àizdunkât, Rippenstösse versetzend hin-, forttreiben: a. puiku uz ganiem Trik.

Avots: EH I, 20

‡ àizduñkurêt, = ‡ àizdukurêt 1: a. pa upi līdz e̦ze̦ram Lems.

Avots: EH I, 20

‡ àizgunît,

1) ein helles Feuer entfachen:
mēs labi ātri aizgunījām un, gaišai liesmai lātījuot, sākām dūlēt Vīt.;

2) sich schnell entfernen
Gr. - Buschh.

Avots: EH I, 26

‡ àizjaûnnedẽļ, Adv., in der nachnächsten Woche Kaltenbrunn, Linden, Zvirgzdine.

Avots: EH I, 27

‡ àizjuñdît Salls, mahnend hin-, wegtreiben.

Avots: EH I, 27

‡ àizkàunêt, beschämen: pīle aizkaunē̦ta aizpeldēja Pas. L, 349. Refl. -tiês, = nùokàunêtiês: aizkaunējās un aizgāja Ass. - Kalt.

Avots: EH I, 29

‡ àizkàuninât, Schamgefühl hervorrufend vertreiben, hintreiben: a. suni.

Avots: EH I, 29

àizklunčuôt, intr., hin-, wegschlendern: līdz kajītei MWM. VIII, 692.

Avots: ME I, 33

‡ àizklungât Spr., sich umhertreibend hin-, weggeraten, sich hin-, wegschleppen.

Avots: EH I, 31

‡ àizklunkšêtiês Golg., für eine kurze Zeit zu klunkern (schluckern) anfangen: piens pudelē aizklunkšējās.

Avots: EH I, 32

àizkluñkurêt Siuxt, = ‡ aizkluburêt (auch von Besoffenen).

Avots: EH I, 32

àizkuñkstêtiês, anfangen zu stöhnen: gulē̦tājs aizkunkstējās A. XX, 118.

Avots: ME I, 34

àizkunkuļuôt, intr., hin-, wegwatscheln: maza meitene aizkunkuļuoja pa pagalmu A.

Avots: ME I, 34

‡ àizluncinât, wedelnd hin-, weglocken: kaimiņu suns aizluncināja mūsu suni sev līdz C. Refl. -tiês, sich ringelnd hin-, wegkriechen: čūska aizluncinājās pa zâli pruojām. zutis aizluncinājas aiz siekstas Wandsen.

Avots: EH I, 37

‡ aîzlun̂dêt ² Dond., hin-, wegschle ichen: lapsa, pamanījusi pamanījusi medinieku, aizlundēja. meita aizlundēja puišiem garām.

Avots: EH I, 37

‡ àizlunkât Warkl. "langsam hin-, wegfahren".

Avots: EH I, 37

àizļunkât Bers., (mit ùn ² ) Erlaa, hin-, weglaufen: zaķis aizļunkāja.

Avots: EH I, 37

‡ àizpaũnâtiês, nach saumseliger Vorbereitung mit seinen Habseligkeiten wegziehen (intr., verächtlich) Siuxt: nu jau reiz aizpaunājās ar.

Avots: EH I, 41

àizruna, àizruņa, Fürsprache, Entschuldigung, Ausrede, das Abraten: Priede caur sava kunga aizrunu kļuva pieņe̦mts par nuorakstītāju Rol. šī aizruņa nav pamatuota B. Vēstn. čūska rāduoties, kur rīkste nuosviesta, bez kādas aizrunas (unerbittlich) Etn. I, 51.

Avots: ME I, 47

àizrunât,

4) bestellen, belegen:
a. vietu, biļeti;

5) : tie jau gribēja aizrunāt, ka velti tērēties Deglavs Riga II, 1,255. Refl. -tiês, ‡

2) sich vom Sprechen hinreissen lassen
Salis: ciemā tâ aizrunājuos, ka netiku laikā mājās; ‡

3) sprechend hingelangen:
a. līdz pat Ķīnai; ‡ 4 = ìerunâtiês Oknist: uotrā istabā kas aizrunājās.

Avots: EH I, 46

àizrunât,

1) im Reden übertreffen:
Ažu viņas runīgās mutes dēļ neviens nevarēja aizrunāt Aps. ne tu mani aizdziedāsi, ne brāliņa aizrunāsi;

2) für jemand reden, Fürsprache einlegen, entschuldigen:
pie tiem mans vārds ar aizrunās jūs Dünsb.;

3) hinter dem Rücken reden, verleumden (selten):
kam tu mani aizrunāji? BW. 8804;

4) vorausbedingen, etw. für sich in Anspruch nehmen, Rücksprache über die Aufbewahrung eines Kalbes, Ferkels, jungen Hundes u. a. mit jem. nehmen:
baruons bija tam vakaram viņu aizrunājis. vai tu nuo saimnieces sivē̦nu, teļu aizrunāji? Hast du mit der Wirtin Rücksprache genommen, dass sie das Ferkel, das Kalb nicht einem anderen verkaufe, sondern für dich aufbewahre AP.; es jau laikus nuo kaimiņa aizrunāju sē̦klai rudzus T.;

5) ausreden, abraten:
sievietes aizrunājušas saimnieku, lai nešaujuot raganu LP. VII, 551.Refl. -tiês, sich entschuldigen: šis aizrunājās, ka e̦suot diezgan ar tuo vienu Subst. aizrunātājs, Fürsprecher.

Kļūdu labojums:
jāizmet (zu streichen) 3. nozīme (die 3. Bedeutung)

Avots: ME I, 47

àizspuñdêt, tr., verspunden: vērpeli, mucu. Refl. -tiês, sich verstopfen: ūdens nuote̦ka aizspundējās Konv. ² 656.

Avots: ME I, 52

‡ àizsunît, hunzend wegtreiben: a. kuo pruojām nuo mājas.

Avots: EH I, 54

‡ àiztrunêt,

1) zu modern (zu faulen) anfangen:
aiztrunējis kuoks;

2) faulend hingelangen
Oknist: man kājas kauls trunēja, trunēja, kamē̦r aiztrunēja da ceļam (bis zum Knie).

Avots: EH I, 59

‡ àiztuntulêt,

1) = àiztuñtuļuôt 1: a. acis;

2) = àiztuñtuļuôt 2. Refl. -tiês, nach saumseliger Vorbereitung weggehen: nu viņi reiz aiztuntulējās pruojām.

Avots: EH I, 59

àiztuñtuļuôt, ‡ Refl. -tiês,

1) sich vermummen (einhüllen)
Dunika, Rutzau: meitine tâ aiztuntuļuojās, ka ģīmi nevarēja redzēt;

2) (dicht gekleidet) plump hin-, weggehen
Dunika.

Avots: EH I, 59

àiztuñtuļuôt,

1) tr., vermummen, mit vielen Kleidungsstücken bedecken:
nams rādījās kā aiztuntuļuots ģīmis A. XII, 583;

2) intr., plump dahingehen:
zuoss aiztuntuļuoja jūŗmalā papeldēties. vilciens aiztuntuļuoja savu ceļu Purap.

Avots: ME I, 57

àizugune, der Ort hinter dem Feuer, Herde Dubenalken; auch aizugunis, gew. im Lok. aizugunī: grāpim kūsājuot nuosme̦ltās putas nuosviež aizugunī Jk. VI, 32. ve̦cs vīrs sēd aizugunī Tr. IV, 613.

Kļūdu labojums:
nuosviež = nesviež

Avots: ME I, 58

alaũns, K., aluôns PS., C., alūns, Alaun.

Avots: ME I, 66

apakšbruñči, der Unterrock: baznīcā un guoduos valkāja arī apakšbrunčus Etn. IV, 108.

Avots: ME I, 73

‡ apauns "Fusstücher (stattder Strümpfe)" Lubn. n. BielU.

Avots: EH I, 72

apbruncê̦tas drānas, zerkodderte Kleider (nach U. in Essern) [Wohl als eine Ableitung von einem nicht echtlettischen Nomen mit einem n- Infix zu brukt, vgl. nuobrucis, "abgekoddert" und v. d. Osten-Sacken KZ. XLIV, 44.].

Avots: ME I, 78

‡ apbuñgât, = apziņuôt 1: visu pagastu nevar a. Trik. Refl. -tiês Pas. VI, 476, euphemistisch für appir̂stiês.

Avots: EH I, 75

‡ apdrunêt ringsum verwittern (" обгнить") Fest., KatrE., Kl., Laud., Prl., Saikava, Spr.

Avots: EH I, 78

‡ I apdunêt Bers., Spr., = ‡ apducêt: nuo sprādziena apdunēja visa nuomale.

Avots: EH I, 78

‡ II apdunêt, ringsum ein wenig verderben (intr., z. B. vom Brot) Nitau : maize piesmakušā gaisā apdunējusi.

Avots: EH I, 78

‡ apdunis (part. prt. act.) laiks "bewölktes, nebliges, windstilles Wetter" (?) Stelpenhof.

Avots: EH I, 79

‡ apgunît,

1) stark entzündet avftreten (von einer Wunde; "обнаружиться ранѣ с сильным воспаленіем"
) Spr.;

2) blenden
(perfektiv) Fest.: zibsnis man apgunīja acis.

Avots: EH I, 86

apkàunêt, apkàunuôt, apkàuninât, tr., beschämen, beschimpfen: kādēļ tu mani apkaunēji? Blaum. viņš bija apkaunuots un nuonīcināts Purap. vajadzēja aprāt, apkaunināt nedarbjus Kleinbergs. Refl. -tiês, vom Schamgefühl ergriffen werden, sich schämen: apkaunies, tautu meita BW. 25448, 1.

Avots: ME I, 93

apkauns, die Schande: apkaunā palikt.

Avots: ME I, 93

‡ apkunu Sakstagals, = ‡ apkum.

Avots: EH I, 95

‡ apļaũnuôt* Kronw., verdächtigen. Refl. -tiês, übel nehmen, sich beleidigen (perfektiv): viņš par tuo apļaunuojies Wolm. dievs apļaunuojies, kam pātarus neskaita (aus einer alten Handschrift).

Avots: EH I, 100

‡ apluncinâtiês, sich (an eine ganze Anzahl von Objekten) anschmeicheln: viņš jau būs apluncinājies ap visiem Jürg.

Avots: EH I, 99

‡ apļun̂dinât ² Dunika, eine Plüssigkeit (spülend) umschütteln: a. piena stuoveri.

Avots: EH I, 100

‡ appundurējis (part. prt. act.) Segewold, klein und dickbäuchig.

Avots: EH I, 107

apruna: tā nav nekāda apruna, bet taisnība Kand. dzirdē̦tu paļu un aprunu pastāstīšanu pašai aprunātai Janš. Līgava I, 461.

Avots: EH I, 110

apruna, apruņa, üble Nachrede: ei! tas ir nejauks gabals, ka tādas apruņas jādzird Kaudz. M.

Avots: ME I, 116

aprunât,

2): aprunāts (= apvārduots, appūšļuots) ūdens Frauenb.; ‡

3) = âizrunât 4: nuo tā lauka .. sē̦klu aprunā! Pet. Av. I, 47. Refl. -tiês, ‡

2) sich versprechen
Stomersee: vai e̦smu pareizi minējuse, vai aprunājusēs? Janš. Mežv. ļ. ll, 14.

Avots: EH I, 110

aprunât, tr.,

1) in üble Nachrede bringen, verleumden:
labāk dziedu labu dziesmu, nekā uotru aprunāju BW. 808. Sprw.: tas trauks vienmē̦r baltāks, kuo apmazgā, tas cilvē̦ks vienmē̦r labāks, kuo aprunā;

2) besprechen
RKr. IX, 14. Refl. -tiês, sich besprechen, beratschlagen: viņi aprunājušies ar zīlniekiem LP. VII, 352.

Avots: ME I, 116

aprunîgs, verleumderisch BW. 25245.

Avots: ME I, 116

‡ apskundêt Siuxt, = appeļˆt: jaduod vis~labakais; ciladi var vēl a.

Avots: EH I, 114

‡ apskuñdiņš Siuxt, derTadel,die Rüge: ka[d] nebij kas pa prātam, ta[d] jau bij a[t]ka[l] a. Siuxt n. Fil. mat. 66.

Avots: EH I, 114

‡ apskunstuôt, behexen (?): klētī, kur ne˙vienu neielaida, lai jaunā pāŗa gultu neapskunstuotu Latv. Saule, S. 729.

Avots: EH I, 114

apšļuncinât (wo?), = ‡ apžļuñcinât: "apšķiest" Baltinov.

Avots: EH I, 120

aptaũnât, tr., vermummen, stark einhüllen. Refl. -tiês, sich vermummen, sich warm ankleiden, einhüllen: tu esi aptaunājies kā ziemas laikā Wainoden.

Avots: ME I, 130

‡ aptrunêt Festen, = aptrupêt.

Avots: EH I, 122

aptuntuļuôt, nachlässig (mehrfach) umwinden: aptuntuļuoja ap galvu... lakatu Seibolt.

Avots: ME I, 132

‡ apušbruñči AP., = apakšbrunči.

Avots: EH I, 124

‡ apžļuñcinât Dond., = ‡ apšļuncinât, bespülen: a. spanni ar tīru ūdeni.

Avots: EH I, 129

[atbungas (um Libau) "ein Schmaus mit Tanz nach der Beendigung einer grossen Feldarbeit, zu der die Arbeiter aus der Nachbarschaft geladen sind".]

Avots: ME I, 152

‡ atbungât,

1) trommelnd herkommen
Warkl.;

2) herbeitrommeln;
(fig.) mit Oberreden, Zwang, Skandal herbeiholen Ar.: vai tu nevarēji viņu a.?

3) durchprügeln
Warkl.

Avots: EH I, 137

atdrunêt, abfaulen, faulend abfallen Spr.

Avots: ME I, 154

atdunêt, intr., erdröhnen, widerhallen: dum, dum, dum, atdunēja nuo kalna Baltp.

Avots: ME I, 154

‡ atduñgât, brummend (summend) wiederholen (eine Melodie) Windau: a. meldiņu.

Avots: EH I, 140

atgundums, der Überdruss: vēl viņš nav līdz atgundumam zemes bē̦rnu asnis lacis Izglītība 1910, S. 654. [Wohl aus dem Litauischen oder Kurischen; vgl. li. atgùsti "отвыкнуть" (Prs. atgundu) und le. gudrs].

Avots: ME I, 160

atjaûnuôt, bei Glück u. a. atjaunāt, atjauninât (li. atjáuninti), tr., wieder jung machen, erneuern: atjaunāsim tur ķēniņa valstību I Sam. 11, 14. kā viņš manu sirdi atjaunuoja A. XVII, 211. Refl. -tiês, verjüngt, erneuert werden, von neuen entstehen, entflammen: tu atjaunuojies kā ērglis Psalm 103, 5.; mīlestība atjaunuojas Etn. II, 168; ticības atjaunuošana Kundz.

Avots: ME I, 162

‡ atjaûnuôtĩba,* das Verjüngtsein, Neubelebtsein: lielai rietumu dzīves ēvolūciōnārai atjaunuotībai jāatvaira Eiruopas revolūcija Burtnieks 1934, S. 259.

Avots: EH I, 144

[atkluncêtiês, herhinken. Autz.]

Avots: ME I, 167

‡ atklun̂kurêt ² Siuxt, mit Mühe herkommen: dzērājs atklunkurējis līdz istabas galam.

Avots: EH I, 149

atruna, atruņa, Entgegnung, Gegenrede: māte šīm atruņām ticēja A. XVII, 865; Pūrs III, 49.

Avots: ME I, 187

atrunât, Refl. -tiês, ‡

4) entgegnen, antworten:
"... pateicuos... par labiem nuovēlējumiem", atrunājās Lūsiņa Janš. Bandavā II, 31 (ähnlich Dzimtene V, 62 und Apskats 1902, 17); ‡

5) a. pretī, entgegensprechen
Ahs.: es kādas reizes atrunājuos saimniecei pretī; nu liek mani mierā; ‡

6) sich rechtfertigen
Ewers.

Avots: EH I, 162, 163

atrunât, tr.,

1) abreden, abraten:
K. raudzīja viņu nuo tāda darba atrunāt LP. VI, 517. tie raudzīja viņu atrunāt, lai tīšā nāvē neskrien LP. VI, 1007;

2) wieder, noch einmal reden, wiedererzählen:
kuo ar mani nuorunāja, steidz uotram atrunāt BW. 9024; dafür gew. atstāstīt;

1) entgegnen:
es viņam neatrunāju nevienu vārdu pretim; [

4) nach U. auch: durch Sprechen von etwas losmachen, freimachen
]. Refl. -tiês,

1) likties atrunāties, sich beschwatzen, abraten lassen
A. XIII, 523;

2) redend sich entgegenhalten, sich weigern:
nuo sākuma tas atrunājās, bet... Apsk. I, 455;

3) sich satt reden:
abas dpaudzenes runāja un nevarēja atrunāties ne cauru nakti A. XVI, 297.

Avots: ME I, 187

‡ atslun̂cêtiês ² Karls. "?".

Avots: EH I, 168

atsluñcêtiês, herninken Autz.

Avots: ME I, 194

‡ atspuñdêt, aufspunden Stender Deutschlett. Wrtb.

Avots: EH I, 170

‡ atsunît pretī Ar., zurückschimpfen, grob schimpfend, hunzend, tadelnd antworten.

Avots: EH I, 172

‡ attrunêt Lieven-Bersen (von Kartoffeln), Saikava, = ‡ attrepêt.

Avots: EH I, 177

‡ attuñtulêt C., Jürg., Lemb., loswickeln: a. vaļā satītu bē̦rnu.

Avots: EH I, 177

‡ attuntuļuôt,

1) = ‡ attuñtulêt Oknist (mit un̂);

2) in viele Kleidungsstücke eingehüllt herkommen
AP., Lemburg, mühsam durch tiefen Schnee hergelangen Kalz. (mit ùn ² ).

Avots: EH I, 177

‡ aûgstde̦gunĩba* Deglavs Rīga II, 1, 152, die Hochnasigkeit.

Avots: EH I, 184

‡ aûgstde̦gunîgs, hochnasig: augstde̦gunīgi pacēlis snīpi Deglavs Rīga II, 1, 159.

Avots: EH I, 184

aunde̦guns (Spr., Lubb-Essern), Botrychium matricariae.

Avots: ME I, 225

‡ aũņelis Zabeln n. FBR. IV, 64, Demin. zu àuns, ein kleiner Schafbock.

Avots: EH I, 187

aũnelis (unter àuns): auch Siuxt.

Avots: EH I, 187

àunene, eine Pilzart PS., wohl = àunagalva, Sparoosia crispa Peņģ.

Kļūdu labojums:
wohl = ànagalva, Sparossia crispa Peņģ. = der Kapuzinerpilz, Birkenpilz (boletus schaber)

Avots: ME I, 225

‡ aũniķis Suhrs n. FBR. VIII, 122, Demin. zu àuns, ein kleiner Schafbock.

Avots: EH I, 187

àuniņi, scharfes Berufkraut (Erigeron acer) RKr. II, 71.

Avots: ME I, 225

‡ aunradziņi BW. piel. ² 4760 ¹ , ein Stickmuster.

Avots: EH I, 187

àuns,

1): balts auniņš BW. 30703, 13 var. raguotu aunu 19194; ‡

4) Demin. auniņš, eine Art Blasinstrument:
nuo Jurģu tirgus pārve̦stuos auniņus, pīlītes un citus pūšamuos Janš. Dzimtene V, 312.

Avots: EH I, 187

àuns, [avins BW. 11587], ave̦ns (li. ãvinas, apr. awins, aksl. ovьnъ; zu avs), Demin.. aũnelis FBR. III, 42], aunelītis BW. 32760, 2,

1) der Widder, Schafbock:
Sprw. aunam piedzime jē̦rs bez pakaļas kājām! O des Wunders! Spottender Ausruf, wenn etwas gar Wunderbares erzählt wird. nuogaidīsi kā aunam jē̦ru, du wirst vergeblich warten. kas tuo ņems par aunu, kas nav jē̦ra lielumā;

2) Zeichen des Tierkreises:
auna dienā dzimušais bē̦rns e̦suot neveicīgs kā auns BW. I, S, 177;

3) auna galviņa, aungalviņa Karls., auna kumoss, Trollblume (Trollius europaeus)
RKr. II, 79; III, 73. Nach Peņģ. auna galva, Sparossia crispa Fr. (ein Pilz).

Avots: ME I, 225

aûnpaũniņi ² , eine gelbe Blume Kand.

Avots: ME I, 225

‡ bãlde̦gunis, ein Blicher (eig.: wer eine bleiche Nase hat ) A. Brigadere Daugava 1928, S. 446.

Avots: EH I, 208

‡ bal˜tsunītis BW. 34509, 1 var., ein weisses Hündchen.

Avots: EH I, 202

balùnde ² Linden, ein Unkraut in Gärten.

Avots: EH I, 203

banckungs, tahm. (Dond., Adsirn) für baznîcas kungs, der Pfarrer.

Avots: ME I, 261

‡ baruõnliẽlskùngs R. Blaum. u. a., der Herr Baron.

Avots: EH I, 206

‡ baunis,

1) eine wässerige Karloffel
K. Melnalksnis;

2) ein Lümmel, Tolpatsch
(mit aû ) Muremois.

Avots: EH I, 207

baznîckùngs: auch BW. 16038; 31361. baznîckunga zivs Lubn., ein gratiger Fisch mit scharfem Rücken, der ehemals den Pfarrern als Abgabe geliefert sei. - Übersetzung des mnd. kerkhere "Pfarrer".

Avots: EH I, 207

baznîckungs, der Pfarrherr (in Lettgallen so nur der katholische Pfarrer genannt): caurs kā baznīckunga maiss.

Avots: ME I, 269

be̦zdaunieks, der Taugenichts, ein Schimpfwort Taurekaln n. Mag. XIII, 3, 55, Buschh. N. U., Kreuzb. Wohl zu bezdêt.

Avots: ME I, 282

‡ bezde̦gunis, fem. -ne, jem., dem die Nase amputiert ist.

Avots: EH I, 214

bezkàunĩba, die Unverschämtheit: atklāt ģīmi, tuo turēja par nepieklājību un bezkaunību BW. III, 1, 76.

Avots: ME I, 284

bezkàunîgs, unverschämt, unanständig, zotig; Sprw.: bailīgs kā zaķis, bezkaunīgs kā kaķis. daža laba nuo šīm dziesmiņām bija it rupja un bezkaunīga BW. III, 1, 76.

Avots: ME I, 284

bezkaunis: auch Dond. n. FBR. V, 130, Kaltenbr.

Avots: EH I, 214

[bezkaunis, ein Unverschämter Manz. Post. I, 145.]

Avots: ME I, 284

bezkruñkains, -aiņš, keine Runzeln habend, runhellos: bezkrunkaiņa āda, piere.

Avots: ME I, 284

bezkunga lietas, herrenlose Sachen Konv. ¹

Avots: ME I, 284

‡ II bizuns Zvirgzdine "einer, der sich ohne Arbeit umhertreibt, andere dabei zur Arbeit antreibend": nasājas kai b. aplīk, ni˙kā nestrādā.

Avots: EH I, 222

bluñdurêt, blunderêt, -ēju, intr.,

1) umherstreichen, sich umhertreiben;
auch bļundurêt C.], kauderwelschen, unverständlich sprechen - in einem fremdartigen Jargon, wie einer, der eine Sprache nicht beherrscht, oder wie ein Betrunkener A. XI, 82.

Avots: ME I, 318

bluñduris, jem., der kauderwelscht Serb.

Avots: ME I, 318

‡ blun̂džga Frauenb. "netīra ūdens bedrë.

Avots: EH I, 231

blunkšêt: dumpf schallen (vom Lärm, der beim Fallen eines schweren Gegenstandes ins Wasser hörbar wird) Golg. (mit un̂).

Avots: EH I, 231

blunkšêt, -inât, plätschen (vom Wasser): [tur blunkšēja; vai ūdris zivis ķeŗ Lub., Fest., Stelp.].

Avots: ME I, 318

blunkšis: auch (mit un̂ ) Golg.

Avots: EH I, 231

[blunkšis, der Lärm des Wassers beim Hineinfallen eines kleineren schweren Gegenstandes, z. B. eines Steines od. Fisches: līdaka apmeta limbu, bij liels blunkšis Lub., Fest., Stelp.]

Avots: ME I, 318

‡ blun̂kšķêt Saikava, -u, -ẽju, = blunkšêt: muca blunkšķ vēl ar tuo pat iestiepienu.

Avots: EH I, 231

‡ blun̂kškinât Saikava, = ‡ blìžģinât ² : kuo nu tu te blunkšķini, tik˙pat zuvu nav!

Avots: EH I, 231

blunšât L., = plunčât.

Avots: ME I, 318

‡ blùžguns ² Lubn. (mit ostle. ū aus uo?) "gegorene Milch". Vgl. ‡ blūžģins.

Avots: EH I, 232

braũna,

3): auch Druw.

Avots: EH I, 238

braũna, [bràuna ² Lis.], braũņa [Ruj., Salis, C., PS.],

1) der Schorf, Schelfer:
braunas - nuo ādas virsējās kārtas nuolupušas plēnītes Konv. ² 1392;

2) Schuppe:
zivju brauņas;

3) der Schlangenbalg:
pret apmilzumiem derīgas čūsku nuovalkas, braunas;

4) die beim Auskriecen aus Hüllen (der Insekten
z. B.) oder Eiern nachgelassene Haut, Hülle od. Schale L., St., U.;

5) der Helm, mit dem einige Kinder geboren werden
L., St., U.;

6) [auch braũni gesprochen] das Eingeweide
Salis n. U. Wohl zu li. briáutis "sich gewaltsam vordrängen", le. brauļât ai. bhrūņá - m "Embryo", čech. brnka "Kindsfell" u. a.; vgl. Leskien Abl. 293, Stokes Wrtb. 187, v. d. Osten - Sacken IF. XXVIII, 139 ff., Wiedemann BB. XXVII, 244 und W. Schulze KZ. L, 259.]

Kļūdu labojums:
braunas - nuo ādas virsējās kārtas nuolupušas plēnītes Konv. ² 1392 = brauņas - nuo ādas virsējās kārtas nuolupušas plēnītes Konv. ² 1391

Avots: ME I, 327

braũnains, braunaiņa = brauņaina, schorfig: āda ir grubuļaina, bez spīduma, bruņaina Konv. ² 1273.

Kļūdu labojums:
aiz šķiramā vārda jāiesprauž (hinter dem Stichwort ist eizufügen): braũņaîns
braunaiņa = brauņaina

Avots: ME I, 327

braũnât, - ņāt, - āju, tr., schaben, kratzen: ar skaidu priedi mizu brauņāt Poruks. Refl. - tiês, auch brauņîties Lös. n. Etn. III, 161, [Wid.], schelfern, den Balg abwerfen, sich kratzen, sich schuppen, scheuern: kuo tu braunājies? vai tev kasus? N. - Schwaeb. brauņājies tikmē̦r gar akmeņiem, kamē̦r zābaki beigti Poruks.

Avots: ME I, 327

brĩvstuñda, die Freistunde.

Avots: ME I, 336

‡ bruñce Siuxt n. Fil. mat. 67, Name einer braunen Kuh.

Avots: EH I, 245

I brunči,

2): auch (mit uñ) Puhren;

3): auch (mit uñ) Gold., Mitau;

4): "gruži" (mit uñ) Kand.; ‡

5) Abfall von Stroh
(mit uñ) Rothof, Siuxt (hier auch der Sing. bruñcis): lai tur kāds bruncis, - visu izpurina ārā Siuxt.

Avots: EH I, 245

I brunči,

1) überbleibsel von Strauch;

2) die Grieben, Rückstand von gebratenem, geschmolzenem Fett
(= dradži);

3) "der Schutt von verfallenen Bauten"
Oberl.;

4) das Zusammengefegte, der Abfall
[brunči ² Tuckum]: vilnu kāršuot paliek pāri tādi mazi bruncīši Tuckum.

Avots: ME I, 340

II bruñči: auch Lennew. n. BielU., Fockenhof, Salis, Talsen u. a.; auch der Sing. bruncis Saikava u. a., Demin. verächtl. bruncelis: brunci Emma nuoģērba Janš. Dzimtene IV, 20. īss, ve̦cs bruncelis mugurā Mežv. ļ. I, 18; brunči "ein Rock mit kurzen Schössen" Bartau; bruncis Kal., brunči Dunika, ein rockartiges, gesticktes Kleidungsstück der Männer.

Avots: EH I, 245

II bruñči, der Frauenrock (= lindraki); strīpaini br. es valkāju pirktus brunčus BW. 5573. Zu brunkas.

Avots: ME I, 340

bruñcis [Bauske], ein braunes Pferd Ruj., Salisb. n. U. [Aus * brũncis, zu brũns.]

Avots: ME I, 340

‡ II bruñcis, s. II bruñči.

Avots: EH I, 245

brungulītis, ein Holzstück, ein Hölzchen Schwnb.

Avots: ME I, 340

‡ *brunis (erschlossen aus livon. brūns Wainsel n. FBR. XIV, 88 und 89), = ‡ bruñce.

Avots: EH I, 245

bruñkas [Wolmar, Burtn.], der Frauenrock: plīsa brunkas plarkšķē̦damas BW. 13139. Aus * brũnkas (zu brũns)? Vgl. brũni svārki im VL.].

Kļūdu labojums:
plaikšķē̦damas = plarkšķē̦damas
Aus = [Aus

Avots: ME I, 340

brunmatis, f. - te, der, die Braunhaarige, Brünette.

Avots: ME I, 341

bružuruncis, eine Weiberjacke aus dickem Tuch Blieden n. Etn. III, 162.

Avots: ME I, 341

bunce, eine runde, bauchige Flasche Alm.

Avots: ME I, 350

‡ bunčiņš "?": runčiņ, bunčiņ mazgā kājas! rītu kaķei kāzas būs BW. 2268.

Avots: EH I, 252

buncis (li. bunkis "molinė butelka su didžiu pilvü Tiž. I, 355),

1): ein (hölzernes) Salzgefäss
(mit un̂ ² ) Siuxt;

3): ein bauchiges Gefäss
Grünh.: bunča grāpī mē̦dz biezputru vārīt.

Avots: EH I, 252

buncis,

1) das Salzgefäss
Grühn., Naud.; [ eine Salzstampfe Bielenstein Holzb. 267];

2) ein bauchiges Salzgefäss
[bùncis Ermes, C., PS., Salis];

3) ein kleines hölzernes Gefäss;

4) eine Büchse
[Ronneb., Smilt.]: smē̦ru buncis A. XI, 166;

5) der Bauch
(= puncis; [bun̂cis ² Grünwald, buñcis (dicker Bauch) Sessau]): apaļš vēderiņš kâ buncis Burtn.;

[6) ein dickbäuchiger Knabe
(bùncis Ronneb.). Vgl˙li. bunkis, низенькiй толстый человѣкъ; bunk - aus *bumk -?]

Avots: ME I, 350

bunčka,

1) ein kleines Gefäss, eine Büchse
Serb. n. A. XI, 166: brandvīnu dzē̦ruši nuo vērša raga taisītā bunčkiņā Upīte, Medn. laiki 164;

2) eine kleine, mit Jauche Gefüllte Grube
Naud.

Avots: ME I, 350

‡ bunčkiņa "ein sehr kleines Vorhaus; ein kleiner Raum" (?) Frauenb.

Avots: EH I, 252

buñčkuls, buñčkulis, ein Bündel; viss, kas kaut kâ kuopā sasiets PS.: aizvedu bunčkuli linu Smilt.

Avots: ME I, 350

buñčuks, ein kleines Gefäss, büchse Krem., Serb., Adsel.

Avots: ME I, 350

bundaga, eine Blume mit gelben Blüten, die auf Heuschlägen wächst Lös. Etn. III, 161; Demin. bundedziņa (dial. mit Umlaut st. bundadziņa) A. XXI, 63; [das e in bundedziņa könnte auch alt, und das a in bundaga hochlettisch für e, eingetreten sein.]

Avots: ME I, 350

‡ bùnde̦ga ² Fest., = bundaga.

Avots: EH I, 252

‡ buñdulêt Libau "puogas sist": puikas aizgāja sē̦tā b. (vgl. unten bunduls 10).

Avots: EH I, 253

bunduliņš, trollius europaeus n. Kronw.

Avots: ME I, 350

buñdulis,

1): auch Iw., Liewen-Bersen;

4): zusammengewickelte Lappen
Meiran; ein in Lappen eingewickeltes kleines Kind Lubn.; ‡

9) = bum̃bulis 9: bij man vīra bundulīt[i]s (Var.: bumbuliņš) BW. 9397, 11 var.

Avots: EH I, 253

buñdulis [Gr. -Essern, Wandsen],

1) [buñduls Neunburg], eine hölzererne Butterdose mit einem Aufschiebdeckel
Kurl.; in Livl. ciba;

2) [buñdulis C., ein rundes Lehmgefäss;] ein Gefäss für gekäste Milch, Grütze:
putras bundulis Mag. III, 1, 122. piena bundulītis BW. 29261;

3) [buñdulis Ruj., ein Klötzchen;] Flott -, Schwimmhölzer an Netzen
Konv. ² 2573;

4) ein Bündel
Ruj. n. U.;

5) ein Futteral;
adatu bundulis, Nadelkissen;

6) dziju bundulis, ein Haufe zusammengereihter Garnknäuel
U.;

7) bunduls, ein Lamm od. eine Kuh, die sich langsam entwickelt:
tāds bunduls vien ir Podsem; [buñdulis Wenden "etwas Kleines"(bes. von lebenden Wesen); bunduls Nerft, etwas, das ebenso lang wie dick ist;

8) buñdulis C., trollius europaeus. Entlehnt aus dem Germanischen, wenn von der Bed. "Bündel"(> etwas Rundes)
auszugehen ist.]

Kļūdu labojums:
viss 3. nozīmes nodalījums jāizmet. Die ganze Abteilung 3) ist zu streichen.
4) = 3)
5) = 4)
6) = 5)
7) = 6)
8) = 7)

Avots: ME I, 350, 351

buñdulnieks, jem., der bunduļi verfertigt und verkauft.

Avots: ME I, 351

bunduls (unter buñdulis),

1): (acc. s.) sviesta bunduliņu BW. 615; ‡

9) = krija 5 (mit ùn ² ) Saussen; ‡

10) ein metallener Knopf zum Spielen (wobei ein solcher
buñduls gegen ein Brett geschlagen wird) Libau; acis kâ bunduli BW. 20312; ‡

11) sviesta bùnduls ² Meiran, = bun`dulis 8; ‡

12) = bum̃bulis 9: bij man puiša bunduliņš (Var.: bumbuliņš) BW. 9397, 3 var.

Avots: EH I, 253

bundža, Demin. buñdžiņa, auch buñdziņa, verächtlich bundžele,

1) die Dose, Büchse:
adatu, smēres, spalvu bundža; sāls bundža, Salzbüchse;

2) der Bauch (in der Kindersprache):
bē̦rna pilna bundža. bē̦rnam sāp bundžiņa Sassm. [Aus dem Litauischen? vgl˙li. bundžė Jušk. "глиняная круглая бутыль для пива"

Avots: ME I, 351

bundžaklis, ein Bündel Kleidungstücke Seew. n. U.

Avots: ME I, 351

[buñdzele Ruj., ein Gefäss.]

Avots: ME I, 351

buñdzenes, Stücke Ackerlandes, welche die Knechte benutzen U. [Aus *bundzemes? vgl˙li. bunda ostlitauisch für banda?) "полоса двороваго человѣка нна барской землѣ" Jušk.]

Avots: ME I, 351

bundziņa U., ein Döschen.

Avots: ME I, 351

‡ bundzināt, Trommel schlagen Für. I; "daudzināt" Grünwald: nevajag pašam par sevi daudz b.

Avots: EH I, 253

bundz[i]nieks: bundzinieks BW. 20931 var., bundzenieks 20931.

Avots: EH I, 253

bundz(i)nieks, der Trommel -, Paukenschläger, Trommler; debess bundznieks, der Donnerer (Pē̦rkuonis) LP. VII, 1149. meža zuosis, bundzinieces Plūd. Uz saul. tāli 62.

Avots: ME I, 351

buñdžiņš Dond., ein kleines, dickes Männchen.

Avots: ME I, 351

I bundzis: ein kleiner See (mit uñ ) Trik.

Avots: EH I, 253

I bundzis, ein See: par bundžiem nuosauc Taures purvā lieluos un mazuos e̦ze̦rus LP. VII, 1289.

Avots: ME I, 351

II bundzis, ‡

3) ein Kosename für Stiere
(mit uñ ) Frauenb. Zur Bed. 1 vgl. Būga Tiž. II, 462 f.

Avots: EH I, 253

[II bundzis,

1) buñdzis, ein rundes Lehmgefäss
Ruj.;]

2) Schmerbauch
Kand.; [vgl. buncis].

Avots: ME I, 351

‡ bundžīte Janš. Bandavā I, 58, Deminutiv zu buñdža 1.

Avots: EH I, 253

bundz(i)nieks, der Trommel -, Paukenschläger, Trommler; debess bundznieks, der Donnerer (Pē̦rkuonis) LP. VII, 1149. meža zuosis, bundzinieces Plūd. Uz saul. tāli 62.

Avots: ME I, 351

[buñdžulis Schujen, eine Blechdose.]

Avots: ME I, 351

buñga,

1): bundziņas sitējiņš BW. 2686, 7. kur jūsu bundziņas, kur stabulītes? 24155, 2; ‡

9) svara b., Gewicht an der Wanduhr
(wo?); ‡

10) ein Waschbleuel
(mit uñ ) Orellen; ‡

11) sviêsta bùnga ² Kalz., Meiran, = bunduls ‡ 11; ‡

12) sē̦klu bundziņa, der Fruchtknoten.

Avots: EH I, 253

buñga, gew. Plur. buñgas,

1) die Trommel, Pauke:
sit, Jānīti, vaŗa bungas! Im VL. werden aus Holz verfertigte bungas erwähnt: uošu bungas. nuo celmiņa bungas taisu. nuodzīvuojis uz pēdīgām bungām (bis zur Auktion der Sachen, die ausgetrommelt wird) Upīte, Medn. laiki; tuvu pie bada un bungām ebenda 47;

2) eine runde Walze, mit der man Wäsche glättet
(= bungu vāle) Laud.

3) ein Tönnchen, in welchem flüssige Speise, namentlich Grütze, auf den Weg mitgenommen wird Dond.
n. Mag. XVII, 2, 168: pieēdis kâ bunga;

4) die Beule:
tam cilvē̦kam viss ģīmis pilns ar bungām Dond.;

5) der Schlag:
dabūj' bugas mugurā BW. 17480;

6) verächtlich von Menschen:
vīra bunga, der Knirps BW. 9397. šādi bungas, tādi bungas, visi bungas sievu grib 7317. [Ein eigensinniger Mensch U.] utu bunga,

1) der Daumen,

2) ein Lausangel
[vgl. estn. täipung "Lausbeutel, Lausangel"];

7) = krietni pieēdis mazāks luops, cūka Schwanb.;

8) genit. Verbindungen: bungu vāle od. bungvāle,

a) die Keule
LP. VI, 518; [auch: buñga Wenden u. a.];

b) ein Holzhammer, womit das eingekeilte Beil tiefer geschlagen wird, um spalten zu können;

c) Waschbdäuel
Laud., Fest., Bers., Lasd., Zirsten;

d) ein Bläuel, mit dem die Fische unter dem Eise betäubt werden
AP. [bungas "Trommel" nebst li. bunga dass. aus mnd. bunde dass.; bunga "Schlag" wohl von bungât abgeleitet; mit bunga 2 - 4 und 6 - 8 vgl. bundzis II und buncis.]

Avots: ME I, 351

bùndaga ² Saikava, bundaga Ramkau (mit uñ), Golg., Sinolen, = gunde̦ga (hieraus dissimiliert?), ranunculus acer.

Avots: EH I, 252

bungainītis: der Trommler [?] zu ersetzen durch - etwas (jem.), das (der) an bunga(s) erinnert. J. AI.

Avots: EH I, 253

bungainītis, der Trommler [?]: bingu, bungu, bungainīti BW. 2426, 4.

Avots: ME I, 351

buñgains, unuben: b. ģīmis, ruokas, krūtis Sassm.; [vgl. bunga 4].

Avots: ME I, 351

I buñgât, - āju,

1) trommeln, pauken:
bungas bungāt; b. pie luoga, uz galda;

2) kollern:
bē̦rnam vēders stipri bungā Sassm.

Avots: ME I, 351

II buñgât,

1): auth Orellen, Seyershof, (mit ùn ² ) Saikava; ‡

3) wecken
(mit ùn ² ) Saikava.

Avots: EH I, 253

[II bungât, - āju,

1) (Wäsche) klopfen
PS., Lis.;

2) bùngât ² Kreuzb., U., Rippenstösse geben.
Refl. - tiês, klopfen: kāds bugājas pie durvīm Sassm. Nach Zupitza Germ. Gutt. 160 zu aschwed. bunka, mnd. bunken "schlagen".]

Avots: ME I, 351

‡ bungātava BW. 35656 var., = bungu vāle (vom penis gesagt).

Avots: EH I, 253

buñguôt: (mit ùn ² ) auch Oknist.

Avots: EH I, 253

buñguôt, = bungât 1.

Avots: ME I, 352

bunguôtājs, der Trommler; debess bunguotājs der Donner LP. VII, 495.

Avots: ME I, 352

buñguotava, = bungu vāle, die Keule Preekuln.

Avots: ME I, 352

[I buñgulis Altenburg "eine Beule vom Schlag" vgl. bunga 4.]

Avots: ME I, 351

[II bùngulis ² Lis., Bers., ein Knüppel; vgl. bunga 2.]

Avots: ME I, 351

[III buñgulis Ruj., ein Klötzchen; vgl. buñdulis dass.]

Avots: ME I, 352

bunguls AP.,

1) "ein Gewicht, das mit einer Schnur an die Weberhefteln angebunden wird, um sie zurückzuziehen";

2) [bùngulis ² Warkhof], Bündel: linu b.; [vgl. bunga 2 - 4].

Avots: ME I, 352

bungvāle (unter buñga 8): Klöpfel der Böttcher Dickeln n. BielU.

Avots: EH I, 253

buñka [Ruj., bùnla PS., bunka Widdrisch, Bers.], ein Rippenstoss: pamāte bija ķē̦rusēs pie bunkām un sitieniem Duomas II, 194.

Avots: ME I, 352

bun̂ka ² [Salisb.], ein [bauchiger] Krug [ohne Henkel], ein ölkrug Bergm.; [ vgl. buncis].

Avots: ME I, 352

buñkât [Ruj., bùnkât PS., Salisb., Wandsen], buņķêt [mit der Faust schlagen, zerklopfen, Rippenstösse geben. buņķêtiês kleistrig werden (vom Brot) Wid.]

Avots: ME I, 352

‡ bunkšêt, dumpf schallen PV., Segew.: caura egle piesituot bunkš.

Avots: EH I, 253

‡ bunkšinât, schlagend dumpf schallen machen PV.

Avots: EH I, 253

‡ bunkšis, ein dumpfer Schall (vom Anschlagen) PV.

Avots: EH I, 253

‡ bunkšķêt Grünh., Grünw., Lennew., = ‡ bunkšêt.

Avots: EH I, 253

‡ bunkšķinât, dumpfe Laute von sich geben (erschallen machen) Autz: bunkšķis (ein gewisser Vogel) bunkšķina.

Avots: EH I, 253

bunkšķis Bundel, etwas Zusammengebundenes: papīru b. A. XII, 182,805; auch ein Strohwisch

Avots: ME I, 352

I bunkšķis: "savēlies, sapinkājies kušķis" Grünh.

Avots: EH I, 253

‡ II bunkšķis,

1) ein dumpfer, hohler Ton (Schall)
Grünw., Lennew.;

2) ein Rippenstoss
(?): dabūt bunkšķi pa muguru Nikrazen;

3) ein gewisser Vogel (die Rohrdommel?)
Autz.

Avots: EH I, 253

‡ bunkšuoņa, ein dumpfes, hohles Geschalle PV.

Avots: EH I, 253

‡ bunkulis "?": darbnīcas ar ratiem, stikla un metalla bunkuļiem J. Veselis Daugava 1934, S. 419.

Avots: EH I, 253

‡ buntains,

1) maserig
Bers.: b. kuoks;

2) buñtaini ("luokaini") mati Serben n. A. XI, 166.

Avots: EH I, 253

‡ buntavnieks, der Aufrührer: kungi sauca buntavnieku BW. 31544.

Avots: EH I, 253

bunte, ‡

2) das Bund, Bündel:
rīkšu b. BW. 5182, 1. pa buntei atslēdziņu 26062.

Avots: EH I, 253

bunte die Scheide (makstis) Mag.IV,2,112; mieži palika buntēs (= neizplauka).

Avots: ME I, 352

buntes kuoks Pantenius,= burtas kuoks, Kerbholz.

Avots: ME I, 352

‡ buntuots Bers., = ‡ buntains.

Avots: EH I, 253

‡ bunts,

1): das Bund, Bündel:
sien mazuos buntiņuos BW. 13011, 3. (act. s.) atslē̦gu buntu 24198;

2) = bars, die Schar (Menge) Dunika: katrā ļaužu buntā viens cilvē̦ks par uotru sāka juo stiprs un gudrs būt Brasche Latv. Av. 1861, 28. Aus d. Bund.

Avots: EH I, 253

‡ bušuruncis, s. unten unter bužuruncis.

Avots: EH I, 256

‡ butkun̂dziņš ² Wainsel "die gelbe Seerose".

Avots: EH I, 256

bužuruncis,

1): ein aus grobem Garn gestricktes Kamisol
Frauenb.; ‡

2) ein Schimpfwort (von Menschen)
Dond. Vgl. bružuruncis. Statt bužuruncis ein bušuruncis A. XI, 166.

Avots: EH I, 256

‡ cacaunieks "etwas Hübsches (?)" Kaltenbr.: tâ kâ cacaunieki, liebkosend von kleinen Entchen gesagt.

Avots: EH I, 260

caûna: auch Grob., Liewen-Bersen, Lubn., Prl., Sessw., Trik.; sila c. BW. 2335, 2 var.

Avots: EH I, 260

caûna [C., PS., Lis., Ruj., Segewold, Warkhof, Domopol, Nigr., Gr. - Essern, Wandsen], der Marder; cauņu od. caunu od. caunādas ce̦pure, Mardermütze, Kopfschmuck eines Reichen, besonders eines auf Freierfüssen Stehenden. Zu li. kiaunė˜ (acc. s. kiáunę), apr. caune, кунá u. a., [s. Berneker Wrtb. I, 644].

Avots: ME I, 364

čauna: čaûn ² NSalis n. FBR. XV, 67, Schlehk n. FBR. VII, 42, Ugalen n. FBR. VII, 23, Wainsel n. FBR. XIV, 86, čaune, čaûns ² Rojen n. FBR. XIII, 73: tu čaunīte, vāverīte! BW. 30437, 4. čauna ce̦purīte 31107, 2.

Avots: EH I, 286

[čauna, ein Vielfrass Wid.]

Avots: ME I, 406

čauna Dond., dial. für caûna, auch čaunis Schlenk, Anzen BW. 2404.

Avots: ME I, 407

[čaunât, essen, fressen Wid.]

Avots: ME I, 407

caûne (unter caûna),

1): auch AP., Bērzgale, Kalz., Mahlup, Memelshof, Saikava, Schwaneb., Smilten, Warkl., (mit aû ² ) Dunika, Kal., Mesoten, OB., Pankelhof: eglīte, kur caunīte nakti guļ BW. 33646, 3; ‡

2) eine Mardermütze:
uzlieku cauni galviņā BW. 13250, 36; ‡

3) Name einer dunkelbraunen Kuh
Warkl.

Avots: EH I, 260

caunene [li. kiaunìnė], caunaine Spr., Demin. caunainīte od. caunīte eine Mardermütze: es tev duošu caunenīti BW. 1895, 4; 5645; 6238

Kļūdu labojums:
jāizmet (zu steichen ist): od. caunīte
1895,4 = 1495,4
jāizmet (zu streichen ist):; 6238

Avots: ME I, 364

‡ caunis, = caûna: caunītis (Var.: caunīte) ar dzelte̦nām kājiņām BW. 30533 var. cauņa ce̦purīte 3810, I.

Avots: EH I, 260

čaũnît, -īju, -īju, (scmatzend) essen Līniņ Wain.

Avots: ME I, 407

caunuots, cauņuots, auch caunāts U., mit Marderfell verbrämt: cauņuotas ce̦purītes BW. 20486. ja tu biji sudrabuota, caunuots mans bāleliņš 13899.

Avots: ME I, 364

*cauruna (oder *cauruns? [eigentl. wohl *caurruna])"?"šādu gaidītāju iztaujāšanu sauca par caurunu A. XV.

Avots: ME I, 366

če̦gaunis, ‡

2) "die Stelle zwischen den Hörnern einer Kuh"
Frauenb.

Avots: EH I, 288

[če̦gaunis, der Rücken, der Höcker: sunim vajaga saduot pa če̦gauni Stuhrh.]

Avots: ME I, 409

ce̦guna, der Schopf, Zopf: ņemt aiz ce̦gunas, klupt ce̦gunās Grünh. ce̦guns Elv., ein Pferdezopf; [vgl. ce̦kūna].

Avots: ME I, 367

‡ če̦guns, in der Verbindung se̦dlu č. Dünsberg, der Sattelknopt.

Avots: EH I, 288

cigaunis, = čigāns, der Zigeuner BW. 33315; [vielleicht nach igaunis "der Este" umgeformt]. Auch cigãns Ahs.

Avots: ME I, 379

‡ čir̂kstuns Zvirgzdine, ein gewisses Gartenunkraut.

Avots: EH I, 291

II čunča,

1): auch Lubn. (mit ùn ² ); ‡

3) jem., der schlecht oder geschmacklos gekleidet ist
Lubn.; ‡

4) eine ungeschickte Person
Lubn.

Avots: EH I, 295

I čuñča, eine um den Ofen ausgemauerte Bank, die beim Heizen des Ofens warm wird, Ofenbank (auch mūrītis genannt) Kand.

Avots: ME I, 420

II čunča, der Vermummte, Eingehüllte: čunča tup uz vienas kājas RKr. VII, 472. [Nach Siliņ sei č. ein Saumseliger.]

Avots: ME I, 420

čunčât, -āju, čunčuot, fortwährend weinen Lems. n. U.

Avots: ME I, 420

‡ čuñčâtiês N.-Wohlfahrt "langsam, nachlässig arbeiten".

Avots: EH I, 295

čuñčelêt, -ēju, tr., einhüllen, verwickeln (besond. in der Zstz. mit sa-) Kand.

Avots: ME I, 420

‡ čunčelĩte, geringschatzige Bezeichnung für eine Frau: citiem vīriem skaistas sievas. man bij tāda č. BW. 27264 var.

Avots: EH I, 295

čunčeniski, -skis, n. U. auch čunčeriskis, čunteriskis, im Hundetrabe: braukt, laist č.

Avots: ME I, 420

I čunčinât: auch NB. (mit un̂ ² ), Schrunden, Janš. Līgava II, 307.

Avots: EH I, 295

I čun̂činât ^2, trotten, kleinen Hundetrab fahren, laufen: es ar savu ve̦cu ķēvi nuo pakaļas čunčināju. kur, vilciņ, čunčināji BW. 29425 var. gan jau mēs aizbrauksim, lai tik zirgi tâ čunčina Wain.

Avots: ME I, 420

II čunčinât: auch Grenzhof, Sessau; (ein kleines Kind) auf den Handen bewegen und beruhigen Bartau, Dond.; (ein Kind) in Windeln wickeln Dond.; warm kleiden Mitau. Refl. -tiês: auch (mit un̂ ² ) Mitau.

Avots: EH I, 295

II čun̂činât ² [Līn.],

1) tr., hätscheln, verzärteln:
kas tad šuo tik daudz čunčinās? Alm. [Vgl. li. čiunčyti "баловать, нѣжить".] Refl. -tiês, trödeln, langsam an die Arbeit gehen: čigāni čunčinājās ap uguni.

Avots: ME I, 420

čunčiņš: "ķauķis" IMM. 1932 I, 20.

Avots: EH I, 295

čunčiņš, der Weidenzeisig (ficedula sibilatria) RKr. VIII, 93.

Avots: ME I, 420

čun̂čiņus ^2, čun̂čiņuos ^2, in kleinem Trabe: braukt, jāt č.

Avots: ME I, 420

‡ čunčis,

1) "eine kleine, warme Ofenbank zum Trocknen von Strümpfen und Handschuhen"
Frauenb.;

2) "?": rijas krāsnij tāds č. uzmūrē̦ts, tāds tuornis, lai uguns neiet pa muti ārā Grobin.

Avots: EH I, 295

[čunčuôt,

1) = čunčât;

2) = čunčelêt. n. St.]

Avots: ME I, 421

‡ *čunčule od. *čunčulis "?": ar čunčuli istabā BW. 34526.

Avots: EH I, 295

čunčulêt,

2): eine Speise schlecht zubereiten
Wessen. Refl. -tiês: auch Skaista.

Avots: EH I, 295

[čunčulêt,

1) = čunčelêt St.;

2) unschön etwas machen; saumselig sein
Wessen; in der letzten Bed. auch čunčuluoties Gramsden od. čunčuļuoties Siliņ; in Posendorf, Jürgensburg, AP., Ruj., Ekau bedeute čuñčuļuoties: allzu langsam ( anderswo: allzu kompakt od. ungeschickt) sich ankleiden (in dieser Bed. čuñčulêties N. - Peb.); in Aistern čun̂čuļuoties ^2, langsam fahren.]

Avots: ME I, 420, 421

čuñčulis, eine Speise aus zerbröckeltem Schwarzbrot, Wasser und Zucker: auch čunčuliņš LKVv.

Avots: ME I, 421

I čunčure, [eine Saumselige Ekau]: šitī čuru čunčurīte (Var.: čenčerīte) mūsu darba nedarīs BW. 22650 [aus Sessw. Vgl. čunčulêt 2. - Anderswo sei č. eine allzu kompakt gekleidete Person].

Avots: ME I, 421

[II čunčure Burtn. (hier und in Planhof und Ruj. auch čunčere), verwickeltes Garn: diegu č. Daiben u. a.]

Avots: ME I, 421

[III čunčure Plm., eine kleinen Hümpeln dicht bedeckte Wiese.]

Avots: ME I, 421

čùnčurêt, Refl. -tiês,

1): sich kräuseln
(mit ùn ² ) Erlaa: gruodi savē̦rptas dzijas mē̦dz č.; burkāni, kas labi neaug, čunčurējas.

Avots: EH I, 295

čùnčurêt C., -ēju, tr., verwickeln, verwirren: dzijas, virvi Erlaa, Ruj.; [in A. - Schwanb. čùnčurât ^2, einwickeln, kompakt ankleiden. Refl. čuñčurêtiês,

1) sich verwickeln, sich einwickeln
Ruj.; auch čunčuruoties Wolm.;

2) čuñčuruôtiês, bei der Arbeit trödeln
Preekuln in Kurl.].

Avots: ME I, 421

čunčuris (unter čunčurs I),

1): dzija saskrien čuñčurī Frauenb. slimība sarāvusi cilvē̦ku čuñčurī ebenda. aukstumā guļuot. saraujas čuñčurī Seyershof, Siuxt. puķe saaugusi čūnčurī ² Erlaa.

Avots: EH I, 295

‡ čuñčurniski Frauenb., Adv., taumelnd, purzelnd: viņš iet arklam pakaļ č.

Avots: EH I, 295

‡ čuñčuriski Seyershof, Adv., gekrümmt: savilkties č. kuopā.

Avots: EH I, 295

čuñčurītis Grünh., in süssen, heissen Tee gebröckeltes Brot.

Avots: EH I, 295

I čunčurs: guļuot cilvē̦ks dažreiz sačunčurējas čùnčurā ² Erlaa.

Avots: EH I, 295

I čunčurs, [čunčuris Wolm., čun, čure], in Mar. n. RKr. XV, 111 čùņčuris ^2, etwas Verwickeltes, Zotteliges der Knäuel (Bixten, Blied., Ruj.), der Klumpen; einer, der sich sehr warm anzukleiden pflegt: čunčurs tup uz vienas kājas RKr. VII, 472. āda savilkusies nejaukā čunčurā Vēr. I, 52. čunčurīti pa čeļu te̦k, visi kārkli līguojas (Rätsel, das Schaf). atņem tam čunčur,am drēbes, citādi viņš nuosmaks Mar. n. RKr. XV, 111. [In Gramsden sei čunčuris jem., dem die Arbeit nicht von statten geht.]

Avots: ME I, 421

[II čuñčurs, eine zu kurze Peitsche Samiten.]

Avots: ME I, 421

‡ III čuñčurs Wolgunt, = čuñčulis.

Avots: EH I, 295

‡ IV čùnčurs ² Lubn., ein mit Gras bewachsener, kleiner Hümpel. Zu čunčurs I?

Avots: EH I, 295

čundas, das Weinen: nu ir atkal čundas vaļā Burtn.

Avots: ME I, 421

čundât, weinen Burtn.

Avots: ME I, 421

[čuderêtiês "sich drängen" N. - Peb.]

Avots: ME I, 418

‡ cundurêt Grünw., = cunduŗuôt.

Avots: EH I, 279

cunduris, cuñdurs [Wandsen, cuñdars Nigr.], ein Knüttel Gr. - Sess.

Avots: ME I, 397

‡ II cuñduris Dond., der Hintere: dabūsi pa cunduri!

Avots: EH I, 279

cunduŗuôt: oficieris, cunduruodams par tādu cūcību, ieskrien kajītē Mek. Deb. v. 1873, S. 59; cuñduruôt Mesoten "leise, für sich sprechen".

Avots: EH I, 279

cunduŗuôt, sich ärgern; schimpfen Gr. - Sess.

Avots: ME I, 397

‡ čuñduruôtiês Ozolmuiža (Kreis Mitau), zürnen.

Avots: EH I, 295

čungarâtiês, -ājuos, sich krümmen [?]: kas par prieku var būt čungarāties un luocīties Stari II, 774.

Avots: ME I, 421

čungurs, ‡

2) eine Beerentraube
(mit uñ) Salis; ‡

3) "= čuõkars 1" Grünh.

Avots: EH I, 295

čungurs, der Knäuel, Klumpen: sarauties čungurā Tr. III, 22; gew. čunkurs.

Avots: ME I, 421

[cunis Nigr., ein Stück: c. siera; c. gaļas.]

Avots: ME I, 397

čuñkas, alte Kleidungsstücke, alte Lappen, Lumpen Kand.

Avots: ME I, 421

čunkât, -āju, tr., hätscheln, pflegen, umhertragen: čunkā maziņuo līdz gadam, kamē̦r pats nuo sevis staigās LP. Vgl. li. čiunkóti "spielend umhertragen".

Avots: ME I, 421

*čuñkâtiês od. *čunkuôtiês (> tahm. čuñktiês) Kand. "?": uz zemēm tik jāčunkājas (-uojas?) ir; nav kâ pilsē̦tā.

Avots: EH I, 295

‡ čuñkslis Frauenb., = kulksnis 1.

Avots: EH I, 296

[čuñkstêt C., weinen, schluchzen; unzufrieden sein U.]

Avots: ME I, 421

čunkurains, ‡

2) "ausgetreten; niedrig gelegen"
Stom.: čunkuraina pļava; ‡

3) verknotet, knotig
Segew.

Avots: EH I, 296

čuñkurains, faltig: ve̦ctē̦vam čunkurains ģīmis Sassm.

Avots: ME I, 421

čunkuruoties,

1) [sich zusammenziehen
Wandsen]: viņš airēja neapzinīgi un ar˙vienu vēl čunkuruojās, it kâ gaidīdams nuo augšas sitienu;

[2) sich kräuseln (vom Garn)
Schujen].

Avots: ME I, 421

čunkurs,

1): salīkusi čunkurā Pas. VIII, 415. kāja sarauta čunkurā Segew.; ‡

3) "me̦zgls, kurā savienuojas vairāku kaulu gali"
(mit uñ ) Seyershof.

Avots: EH I, 296

čunkurs,

1) = čuokurs: dzijas vilka čuñkurā [Līn.] BW. 942. viņš sarāvies čunkurā A. XIII, 2, 134;

2) = čukurs, der Dachfirst
Mag. XX, 3, 219.

Avots: ME I, 421

čunteriskis, s. čunčeniski.

Avots: ME I, 421

daiļrunīgs, beredt, rhetorisch.

Avots: ME I, 431

‡ darunât, zu Ende sprechen, ganz aussprechen Auleja: ni˙viena vārda nevar d. da galam, vis atraun. Refl. -tiês "runājuot panākt nuoduomātuo" Auleja; sprechend inerausbekommen: cikām jie... runā, darunājas, ka jis dē̦ls Pas. IV. 404 (aus Welonen).

Avots: EH I, 308

daũdzrunâtājs, der Vielredner, der Schwätzer, die Plappertasche.

Avots: ME I, 444

[daudzrunība, die Geschwätzigkeit Wid].

Avots: ME I, 444

[daudzrunīgs, geschwätzig Wid.]

Avots: ME I, 444

‡ de̦gunkniebis* Deglavs Rīgā II, 1, 218, ein Pincenez.

Avots: EH I, 314

de̦gunradzis,* das Nashorn.

Avots: ME I, 452

de̦guns: Demin. de̦guntelis Grenzhof n. FBR. XII, 16,

5): auch Seyershof; ‡

6) der Zapfen des Dachziegels
Iw. Zur Etymologie s. FBR. XIII, 151.

Avots: EH I, 314

de̦guns, [auch de̦gune (?) U.], Demin. de̦guniņš, de̦guntiņš, verächtlich de̦gunelis, die Nase, [Schnauze],

1) Eigenschaften:
liels, mazs, jauks, nejauks, smeils, strups, plats, sarkans, zils d., īle̦na od. ķīļa de̦guns od. de̦guns kâ īle̦ns od. ķīlis, spitze Nase. de̦guns kâ gurķis, Gurkennase, d. kâ ķipis, Breitnase;

2) die Haltung der Nase als Kundgebunginnerer Seelenvorgänge:
de̦gunu nuolaist, die Nase hängen lassen; iet de̦gunu pacēlis, kâ gailis seksti, von einem Stolzen. Ebenso: augsti de̦gunu nest, die Nase hoch tragen; de̦gunu uzmest, die Nase (stolz und verächtlich) aufwerfen; uz de̦guna krist, (vor Anstrengung) auf die Nase fallen, hinfallen: kam laimes nav, tas var uz de̦guna krist, arī ne˙kur netiks LP. VI, 49. par katru nieka vārdiņu uzmest gar,u de̦gunu, ärgerlich, verdriesslich werden. gar,š de̦guns dient, wie im Deutschen"lange Nase", zur Bezeichnung des beschämenden Gefühls beim Misslingen eines Unternehmens: brāļi aizgāja ar gar,u de̦gunu. viltīgais nuolaidies staigāja mājā ar gar,u de̦gunu LP. V, 223. rādīt gar,u de̦gunu, eine lange Nase machen. So auch ohne gar,š: neizdevās - de̦guns! MWM. VI, 906. Bestimmung des Charakters nach der Nase: tautu meita lielījās de̦guniņu nerādīt; ne pie vārtiem nepiejāju, es redzēju de̦guniņu. de̦gunu redzēju, bezkauņa būs BW. 18752;

3) zur Bezeichnung der unmittelbaren Nähe:
de̦guna galu var redzēt, mūža galu nē. tas tev nemāk ne mušas nuo de̦guna nuodzīt, von einem Verwöhnten. ja gadās kādai lietai piepēži - tâ sakuot - de̦guna galā nuozust... LP. VII, 638. ve̦lns apmeties pilī - tâ sakuot - pašā de̦guna priekšā LP. VI, 418; [nāve jau de̦guna galā U., der Tod sitzt auf der Zunge];

4) als Organ des Geruch- und Spürsinnes:
šī smaka viņai ļuoti pa de̦gunam. prāts debesīs, de̦guns pe̦lnuos. paņemi acis ruokā, de̦guns parādīs. aiz de̦guna vadāt od. vazāt, an der Nase führen. kas tavam de̦gunam gar tuo daļas? viņš visur bāž savu de̦gunu, er steckt in alles seine Nase. ja kāds kuo nepatīkamu prasa, tad saka: kas tavam de̦gunam kaiš? Etn. II, 63;

5) die Spitze des Schuhes, des Schuhwerks:
[de̦gunu adīt vîzei U.]; kraukļa de̦guns, pelargonium Wid. 86, 171.

Kļūdu labojums:
jāizmet (zu streichen): Bestimmung - 18752.

Avots: ME I, 452

dìevsunĩtis, ‡

3) die Kirchenglocke (in Rätseln).

Avots: EH I, 328

dìevsunĩtis,

[1) dìeva sunītis C., Bers., Mar., eine haarige und buntfarbige, schwarzgelbe Raupe
(auch saules tārpiņš genannt) Weinsch., Nieder- Kurl., Schwanb., Nitau, Daiben, Kokn., Jürgensburg, Bers.;

2) ein kleiner, roter Käfer
Ruhental, Hasenpot].

Avots: ME I, 486, 487

‡ dižkundzisks, vornehm: dižkundziskus jātniekus Janš. Mežv. ļ. II, 168.

Avots: EH I, 324

dižkùngs (f. -kùndze), der Edelherr, der Adlige, der Erbherr: Dundagas dižkungs, dižkundze MWM. VIII, 84.

Avots: ME I, 475

drunas Spr., Moder, vermodertes Holz.

Avots: ME I, 504

[drunesis Rönnen, = drūnesis.]

Avots: ME I, 504

drunêt: auch Erlaa, Saikava (III p. prs. drun), Kalz., Prl.; kuoks, miruonis drun Saikava.

Avots: EH I, 336

drunêt, -ēju Spr., verwittern, modern, trocken faulen: tad lai puva, lai drunēja VL. Vgl. drinēt, trunēt, [sowie li. drunu "faule"].

Avots: ME I, 504

drungans, lauwarm (von Flüssigkeiten): ūdens drungans (re̦mde̦ns) kâ jē̦ra mute Etn. III, 66. [Zwischen Hasenpot und Grobin. Als ein Kuronismus zu li. druñgnas "lauwarm".]

Avots: ME I, 504

‡ drunica Dond., = druvnesis.

Avots: EH I, 336

druñka,

1): auch Segew.; ‡

2) "?": kungu ar drunkām un pautiem gribē̦dami piesmērēt Mekons Trīsreiz par velti 30.

Avots: EH I, 336

druñka Dond., trübe Flüssigkeit, unreines Wasser Alt-Rahden. [Wohl (mit nk aus mk) zu li. drumstùs "trübe".]

Avots: ME I, 504

druñkaîns, trübe, unrein: drunkains ūdens nede̦r dzeršanai Dond.

Avots: ME I, 504

dũcinât [C.], s. ducinât.

Avots: ME I, 523

[dunāksns od. dunāksnējs Kalz. "einschiessend, morastig".]

Avots: ME I, 515

[dunāksts (gen. s. d-a od. d-s) "eine einschiessende, morastige Stelle" Kalz.]

Avots: ME I, 515

‡ II dunava Weissensee, ein einschiessender Sumpf.

Avots: EH I, 342

dunavas U., = duņavas. [Auch dunava, ein Schimpfwort A. XI, 761.]

Avots: ME I, 515

dun̂cans ^2, der Hintere (d. Gesäss) Dond.

Avots: ME I, 515

I duncenis (unter duncens): "ein steifer, ungelenker Mensch" VL. n. BielU.

Avots: EH I, 342

duncens U., ein Lärmmacher, Händelmacher. Vielleicht identisch mit duncenis: vēlīgi man bāleliņi, ne tādi dunceņi (Var.: dusmaņi) kâ sveši ļaudis BW. 20910 [aus Zirau].

Avots: ME I, 515

[duñcē̦ns um Bauske, Lös., duncenis Schujen, Bers., ein Messer.]

Avots: ME I, 515

I duñcis: auch Gramsden n. FBR. IX, 91, Grenzhof n. FBR. XII, 23, Puhren n. FBR. XIV, 46, (mit ùn ² ) Warkl., Demin. (verächtl.) dunčelis BW. 32218, 3; ein Teil des Pfluges (mit uñ ) Strasden; tu ar dunci, es ar cirvi BW. 34347; skalu d., ein kleines Beil zum Pergelreissen Strasden.

Avots: EH I, 342

I duñcis [Ruj., Salis, Schujen, Nigr., Selgerben, dun̂cis ² Dond.], = dūcis, ein dolchartiges Messer, Demin. (verächtl.) dunčelis Kand., Erlaa, Lub.: saimnieks trin dunci, gribē̦dams cūkas kaut. dunču mēle, eine giftige Zunge Tr. 66.

Avots: ME I, 515

II duncis, eine Schar kleiner Vögel N. - Bartau n. Etn. I, 105.

Avots: ME I, 515

[III duncis U., ein hölzernes Geschirr zum Zerstossen des Salzes; vgl. buncis.]

Avots: ME I, 515

‡ *IV duncis od. *dunce, der Rippenstoss (?): duošu dunci (Var.: duncku, dūri) mugurā BW. 23384 var.

Avots: EH I, 342

[duncîtiês Mor. "ar dūrēm paviegli mīcīties": kuo duncaties?]

Avots: ME I, 515

I duncka, ein kleines, dickes Frauenzimmer: visas meitas, visas dunckas BW. 7317. Vgl. ducka I.

Avots: ME I, 515

II duñcka: ein Faustschlag - auch (mit ùn ² ) Saikava, (mit un̂ ² ) Siuxt: duošu duncku mugurā BW. 23225, 4 var.; 23384.

Avots: EH I, 342

II duñcka [Nigr., Selg., Ruj., dùncka Schujen, Wandsen], ein Rippenstoss, ein Faustschlag; die Faust [N. - Sessau n. U.]: ieduod duncku sānuos [Fest.], Grünh., Kand. vīrs tai iegrūda duncku ribās Vēr. I, 1473. [Vgl. ducka II und dunka.]

Avots: ME I, 515

III duncka, Zwergsäger, weisser Sägetaucher (mergus albellus) Natur. XXXVII, 247; Taucherente U.

Avots: ME I, 515

IV duncka, eine Gruft, Grube auf der Wiese oder im Sumpf, wo wenig Wasser, aber viel Schlamm ist Freiziņ.

Avots: ME I, 515

dun̂ckât ^2, -āju, mit der Faust schlagen Kand.: žīds dunckā tuo ar dūri pa muguru LP. VII, 802.

Avots: ME I, 515

‡ dunčkiņa, eine kleine Schachtel oder Dose Smilten.

Avots: EH I, 342

‡ duñčkuls PS., Trik., etwas Knäuelförmiges: čūska, kas saritinājusies lielā dunčkulā Pas. IV, 395 (aus Serbigal). pār... sē̦tu pārvēlies melns dunčkuls III, 77. Vgl. dunkuris III 1 und zum Suffix - muskul(i)s I, sowie buñčkuls.

Avots: EH I, 342

‡ dunckurêt, einen Faustschlag versetzen Diet.

Avots: EH I, 342

‡ dunckuris, ein Faustschlag, Stoss Diet.

Avots: EH I, 342

dunda: tas stāv vēl uz dundām - auch Wolm. n. BielU.

Avots: EH I, 342

dunda, dundĩba, die Unentschiedenheit, das Schwanken Freiziņ: lieta stāv uz dundām [auch: dandām], dundībām Allend. n. U., die Sache ist noch unentschieden.

Avots: ME I, 515, 516

‡ dundaga Nerft, = gunde̦ga 1.

Avots: EH I, 342

dundaļi und dundaļuôt "?": dundaļi tie jauni vīri; visu laiku dundaļuo pie viena graša BW. 25666 [aus Sassm. - In Sessw. bedeute dundaļuôt: bittend und aufdringlich murmeln: dundaļuo kâ nabags; in Bers.: taumeln].

Avots: ME I, 516

‡ dùndars ² Sonnaxt (neben dùndurs ² gebraucht), die Bremse.

Avots: EH I, 342

dundava, die Stelle, wo die Düngerwürze zusammenfliesst Serb. n. U.; eine Pfütze U. [Vgl. li. dundė´ti "гнить, тлѣть".

Avots: ME I, 516

‡ duñde̦ga (wo?), ein Seefisch (eine Flunderart).

Avots: EH I, 342

dundêt, -u, -ēju (li. dundė´ti "грохотать, гремѣть" tönen, dröhnen: debess dārd un gaisi dund MWM. IX, 245. baznīcas pulksteņu smagās dunduošās balsis A. XI, 569. [Zu dunêt.]

Avots: ME I, 516

dundĩbas, s. dunda.

Avots: ME I, 516

duñdinât [Wandsen],

1) bei sich murmeln, brummen:
dziesmiņu Freiziņ;

2) dröhnen, tönen, rasseln
Oppek. n. U.: tēlefōna izolātuors, kuŗš pastāvīgi dundināja Latv.

Avots: ME I, 516

dunduôt, = dundinât.

Avots: ME I, 516

dundu! Interj. zur Bezeichnung eines dumpfen Schalles: dundu, dundu, neskanēja [pūrs ve̦duot], tē̦va vaina, ne māmiņas BW. 16606, 1 var.

Avots: ME I, 516

I duñdulis, ‡

2) "paunā" Burtn.

Avots: EH I, 342

[I duñdulis Ruj., = bundulis 3; eine kleine Ackerscholle.]

Avots: ME I, 516

[II dùndulis ^2,

1) jem., der unklar durch die Nase spricht
Domopol;

2) ein Schreihals (vom Kinde)
Warkh.]

Avots: ME I, 516

III duñdulis,

[1) "ein kleines, eingewickeltes Kind"
Kosenhof];

2) dunduls, ein fest zusammengedrückter Schneeball od. ein Klumpen von zerquetschtem Brot
Freiziņ. [Vgl. bundulis und li. dundùlis "Dickbauch".]

Avots: ME I, 516

[IV dundulis Bers., der Rausch: viņam jau labs dundulis galvā. dùndulis ² Mar. "jem., der im Rausch taumelnd lallt".]

Avots: ME I, 516

[dùnduļuôt ² Mar., im Rausche taumeln und lallen.]

Avots: ME I, 516

I duñdurêt: auch A.-Schwanb., (mit un̂ ² ) Pampeln.

Avots: EH I, 342

I duñdurêt, -ēju, brummen, summen: tâ dziedāja sveši ļaudis, ka [für kâ?] dunduri dundurēja.

Kļūdu labojums:
ka [für ka6?] = kâ

Avots: ME I, 516

II duñdurêt [Ruj. u. a.], Zeit vergeuden, dem Müssiggang, der Faulheit sich ergeben Nötkensh., Bers.

Avots: ME I, 516

[III dundurêt, anspornen, antreiben Kawall n. U.]

Avots: ME I, 516

‡ dunduriņš, ein Kraut: ... kuŗu zâli pirmuo raušu. - rauj pa˙priekšu dunduriņu (Var.: dundurjāni, bulderiņu u. a.)! BW.32393 var.

Avots: EH I, 342

duñduris,

1): auch Blleden, Grob., Iw., Siuxt, Strasden, (mit ùn ² ) Warkl.; die Hornisse
(mit uñ ) Dunika; ‡

2) = duñdurs 3: būdami labā dundurī Janš. Bandava I, 287.

Avots: EH I, 342

[duñduris Ruj., Smilten, Manz. Lettus, Glück V Mos. 7, 20, L., Bl., Līn., BW. 34868, LP. II, 44, U., Bremse; vgl. dundurs und li. dundurys Miež.]

Avots: ME I, 516

duñdurjãnis,

1) ein Schimpfwort Allend. n. U.;

2) ein Kraut:
rauj pa˙priekšu dundurjāni (Var.: buldurjāni) BW. 32393, 8.

Avots: ME I, 516

‡ dundurlapas, eine Pflanze.

Avots: EH I, 342

dundurmice, ‡

2) "?": micīt, mana d. BW. 29117, 1.

Avots: EH I, 342

[dùndurmice ² Mar. "ein unruhiger, beschränkter Mensch, der mit sich spricht".]

Avots: ME I, 516

duñdurnāji, dundurāji Kav., duñduru puķe, Nelkenwurz (geum rivale) RKr. III, 70; Peņģ.; auch dundurzâle [damit identisch?]

Avots: ME I, 516

[I dùndurnīca ^2,

1) "laiks, kad dunduri sāk skraidīt un guovis bizuot" Mar.;

2) "eine sonnige Stelle":
tu jau esi luopus pašā dundurnīcā salaidis; sāks bizuot Bers.;

3) "sieviete, kas dunduruo" Kārsava.]

Avots: ME I, 516

II dundurnīca, dundurmice "?": ce̦pure, mana dundurnīca BW. 24641, 3 var.

Avots: ME I, 516

dunduruôt,

1): kaut kuo dunduruodama, gāja ... istabā Daugava 1934, S. 487; ‡

2) sich herumtreiben, tollen
Celm.

Avots: EH I, 342

dunduruôt U.: apakš sevis d., bei sich murmeln. d. kādu dzē̦rāja dziesmiņu A. XXI, 356. In A. - Schwanb. bedeute es auch: singen; weinen.

Avots: ME I, 516

duñdurs: auch Salisb., (mit ùn ² ) Kaltenbr.,

1): ka juo d. nuone̦stu (Ausruf des Entzückens, der Freude),
kai Edgaram labi bija dzīvāt Pas. V, 171 (aus Makašeni);

2): die Hummel
Grenzhof.

Avots: EH I, 342

duñdurs [PS., C., Rönnen],

1) Rinderbremse (tobanus bovinus);
stulbais dundurs, Blindfliege (chrysops caecutiens); lietus dundurs, haematopota pluvialis Ar.; dunduramuols od. dunduru a., Teufelsabbiss (scabiosa succisa). dundurs dunduruo, dūc, rūc. vai nu dundurs astē? Wozu die Eile? bija jau tâ pēc dunduru laika, es war um die Zeit, wo das Vieh nicht mehr so sehr von den Bremsen gequält wird;

2) die Wespe
Dond.;

3) der Rausch, Kater:
man vēl dundurs galvā;

4) ein dämlicher Mensch
Mag. XIII, 2, 70;

5) "?": uozuolam, dunduram, vis˙apkārt saule spiež RKr. VII, 77 (ein Rätsel; gemeint ist der Kessel).
[Daneben auch dunduris. Am ehesten zu dundêt, und vielleicht aus * dunderis, vgl. denderis, li. ešerỹs u. a. - Was bedeutet li. dundurėlis Lit. Mitt. V, 271?]

Avots: ME I, 516

dundzuotāji [?] Zehrxten "Brautgefolge; Spielleute beim Heimführen der Braut": sešu jūdžu galiņā stāv deviņi dundzuotāji.

Avots: ME I, 516

I dunêt: auch Golg., Lennew. n. BielU.; Linden in Kurl., Zvirgzdine; 3. prs. duņ Pas., III, 242 (Infl.), Puhren n. FBR. XIV, 51; dunēja ("?") kâ luopeņš (von einem Kranken gesagt) Kaltenbr. ‡ Refl. -tiês Gr.-Buschh. n. FBR. XII; 85 "?".

Avots: EH I, 343