Paplašinātā meklēšana

‡ aĩtele Frauenb., ein junges Schaf.

Avots: EH I, 5

‡ àizdzirkstelêt, Funken sprühen lassend sich entfernen: spīganas aizdzirkstelēja Trik.

Avots: EH I, 22

‡ àizskretelêt Borchow, mit einem kleinen Kinderwagen hin-, wegfahren.

Avots: EH I, 48

‡ àizstel˜lêt, hin-, wegschicken: aizstellējusi Īkstīti uz tīrumu Pas. IX, 142.

Avots: EH I, 52

‡ aîztelˆst ² Salis, hustend betäuben: a. kam ausis.

Avots: EH I, 57

‡ àizvilstelêt, wiederholt oder mehrere hin-, weglocken Lemsal: a. bē̦rnus.

Avots: EH I, 63

‡ apdrãztelêt, ringsum ein wenig beschnitzeln: a. kuoku.

Avots: EH I, 78

‡ apkraustelêt Meiran, = ‡ apkraũstît.

Avots: EH I, 93

appestelêt, -ļuôt, bezaubern.

Avots: ME I, 111

‡ apraustelêt linu sauju Oknist, aus einer linu sauja die lose abstehenden Fasern ringsum ausreissen.

Avots: EH I, 108

‡ apskretelêt, mit Schleim besudeln Neugut.

Avots: EH I, 113

apstellêt, bestellen: strādniekus.

Avots: ME I, 126

aptèlzt ^2, vergeuden: pats visu apdzēris, aptelzis Aps. IV, 52. C.

Avots: ME I, 130

‡ atelgt,

1) = izpilˆgt: viņš tāds ateldzis AP.;

2) "?": viņam ate̦lgti (= ate̦rgti?) zuobi: ēd kā negribuot AP.

Avots: EH I, 141

‡ ate̦lpa, eine kurze (kleine) Erholung (atpūta) Fossenberg.

Avots: EH I, 141

‡ atelpêt, durchkommen, sich behelfen Golg.: izkulti jaunie rudzi; nu jau vieglâk var atelpēt.

Avots: EH I, 141

ate̦l˜puôt: man tâ sap krūtis, ka grūti a. Dond.

Avots: EH I, 141

ate̦l˜puôt, intr., aufatmen: ak kā nu ate̦lpuo krūts Stari II, 112. Refl. -tiês, auch atelpêtiês, wieder zu Atem kommen.

Avots: ME I, 157

‡ atelpt Golg. (mit èl ² ), Bers., Sessw., atelptiês Fossenberg, Golg., N.-Peb., (prs. -e̦lpstuôs) Warkl., Wessen, Atem schöpfen, sich erholen: te var gan atelpties laba gaisa Janš. Mežv. ļ. II, 527. tikai tagad varēja atelpties, juo labība bija nuokulta Saikava.

Avots: EH I, 141

‡ ate̦lsa (wo ?) = ‡ ate̦lpa.

Avots: EH I, 141

ate̦lsâtiês: auch Wolmarshof (mit e̦l˜).

Avots: EH I, 141

ate̦lsâtiês, schluchzen, schnucken (freqn.).

Kļūdu labojums:
schluchzen, schnucken (freqn.)= allmählich zu keuchen aufhören, zu Atem kommen

Avots: ME I, 157

atèlst, intr., Atem schöpfen: visur, kur es sē̦stuos atelst ceļmalā Rain. es atelst nācu Stari II, 339. Gew. refl. -tiês, Atem schöpfen, wieder zu Atem kommen: nevarēja labu brīdi atelsties Kaudz. M. pagasta vietnieki gaŗi atelsās.

Avots: ME I, 157

‡ atgrūstelêt, wiederholt (oder mehrere leichte Objekte) ab-, zurück-, herstossen: a. krē̦slus nuo sienas.

Avots: EH I, 143

‡ atstel˜lêt,

1) herschicken, -senden;

2) zurückschicken
U.

Avots: EH I, 171

‡ attelzt Saikava (pejorativ), = atdzer̂t 1.

Avots: EH I, 176

‡ avitele Gramsden, Demin. zu avs, Schaf.

Avots: EH I, 190

‡ bal˜štele Grenzhof n. Fil. mat.62, Demin. zu bàlss I, ein feines Stimmchen.

Avots: EH I, 201

bā`rstelêt AP., (mit ãr ) Jürg., Lemburg, Wolm., (mit ā`r ² ) Gr.-Buschh. n. FBR. XII, 85, Erlaa, Lubn., Memelshof, Saikava, Sessw., = bãrstît (mit deminutivischer Farbung).

Avots: EH I, 209

bētelis, ein aus Schilf geflochtenes Körbchen Schnickern.

Avots: EH I, 217

birkstele,

1) die von einem brennenden Pregel abgestossene
(nuobirkstīta) Kohle: kad skals de̦g, tad viņu birkstina, nuobirkstina; šitās nuobirkstītās uogles ir birksteles Tals. n. A. X, 2, 536;

2) der Funke:
uguns dedza, ka birksteles vien lē̦kāja Ruj., Walk. [Deminutiv zu birkstis: vgl. auch dzirkstele.]

Avots: ME I, 298

birztele (unter bir̃zs): auch (mit ir̃ ) Siuxt: lakstīgata birztelē BW. 383, 4 var.

Avots: EH I, 221

‡ bĩtele A.-Aulz, Lieven-Bersen, Pankelhof, = ‡ bētelis.

Avots: EH I, 223

‡ buortele (mit uor aus ur?), Demin. zu burte II: tavs (vainags) bij ze̦lta buortelēm BW. 33971, 2 var.

Avots: EH I, 259

‡ brēteliņa BW. 30938, brẽtliņa, brētliņš, ein Fisch (clupea sprattus), Bratling.

Avots: EH I, 241

brikstele, das Zündhölzchen Rutzau n. Jansch.

Avots: ME I, 332

‡ brite̦lē̦ni, = brakalaiņi: brāļi mani b. [?] zābakuos sìenu pļāva BW. piel. ² 28605, 1.

Avots: EH I, 242

burstelēt, - ēju, zaubern, hexen, Zauberei treiben Etn. III, 161.

Avots: ME I, 354

butele: anch Wessen, butelīte, garkaklīte BW. 19890.

Avots: EH I, 256

butele, butule BW. 26108, die Bouteille. Entlehnt.

Avots: ME I, 356

‡ bũtelêt Dunika, OB., laut weinen (häufiger von kleinen Kindern gesagt NB.).

Avots: EH I, 257

‡ čãkstele Siuxt, = čākstere: kādreiz čāksteles iet pa˙visam greizi pa guovju kājām (beim Melken).

Avots: EH I, 287

‡ čakste̦lē̦ns Pilda, = čakstē̦ns.

Avots: EH I, 283

[čerkstele "der Bug, das Eingebogene" Wid.; čer̂kstele Lis., Krolle im Garn Selsau; "ein enger, abgesperrter Raum": tā jau nav ne˙kāda istaba, bet tikai tāda čerkstele Üxküll.]

Avots: ME I, 410

[I čẽrkstele Jürgensburg, Krolle im Garn: gruoda dzija vietām save̦lkas čērkstelē.]

Avots: ME I, 411

II čḕrkstele ² Schwaneb., [Lös.], ein Milchstrahl, ein Strahl überhaupt: guovi slaucuot izlēca vēl kāda čērkstele. [Vgl. čirkste 1.]

Avots: ME I, 411

[III čẽrkstele AP., Schujen, Daiben "eine kreischend sprechende Person".]

Avots: ME I, 411

čikstelis, eine Schürstange, Ofenkrücke Adsel, [Oppek., Mar., N. - Laitzen, Burtn.]: ņem, māmiņa, čikstelīti BW. 20565 var.

Avots: ME I, 412

cīpsteles: Sing. cìpstele ² Saikava, die Sehne.

Avots: EH I, 276

cīpsteles, cìpstalas [Drsth., cîpstalas ² Nigr., Ruj.], Grieben; Krümel, die von geschmolzenem Fett nachbleiben Burtn., Ruj. n. U.; Sehnen, die von sehnichtem Fleich übrigbleiben Ruj.

Avots: ME I, 391

[čipsteles, die Nachbleibsel, der Abfall Wid.; vgl. cīpsteles.]

Avots: ME I, 414

‡ čirkstele Meiran, PV., = čērkstele II.

Avots: EH I, 291

‡ *čirkstelis ² (?) Warkl., eine heisere, kreischende Stimme. Oder mit -ēr- zu lesen?

Avots: EH I, 291

[čûkstele ² Dond., gespitzter Mund; vgl. čūkslis 2.]

Avots: ME I, 424

čûkstele ² : tie izstiepj čūksteli FBR. III, 107.

Avots: EH I, 298

‡ čukstelnieks PV. "= čuksts II ‡ 2".

Avots: EH I, 294

čurksteles, Nachbleibsel von geschmolzenem Fett N. - Schwanb.

Avots: ME I, 422

devintelis Kav. "maizes dienas [?] tirgus pēc vasarassvē̦tku atsvētes tuo ce̦turtdienu". [Offenbar (aus dem Lit. od. Kurischen stammend) identisch mit li. deviñtinės "das Frohnleichnamsfest"(der Donnerstag nach Trinitatis).]

Kļūdu labojums:
diena[?] = dienas

Avots: ME I, 460

dīkstele (unter dĩsele): auch (mit ĩ ).Weissensee, (mit ì ² ) Saikava.

Avots: EH I, 325

dīstele (unter dĩsele): auch BW. 34341.

Avots: EH I, 326

drãztele, [drāztala Wid.], Schnitzel, Schabsel, Hobelspan: viļņi ruotā ar cilvē̦kiem kâ drāztelēm Rainis.

Avots: ME I, 495

drãztelêt, -ēju, tr., hin und wieder ein wenig schnitzeln; [vgl. li. drožtelėti "строгнуть"].

Avots: ME I, 495

drãzteliņa, [Schnitzwerk L.]; sirds drāzteliņa (Liebkosungswort gegen Kinder), Püppchen.

Avots: ME I, 495

drebstelêt, schnell, unbedacht etwas tun Alt-Schwanb.

Avots: ME I, 496

drebstelîgs Stomersee, unbedacht, unruhig.

Avots: ME I, 496

drebstelis, einer, der seine Arbeit schnell und unbedacht tut Alt-Schwanb.

Avots: ME I, 496

‡ drestelîgs Ascheraden, Sermus, das Wesen eines ‡ drestelis habend:

Avots: EH I, 333

‡ drestelis Ascheraden, Sermus, ein zu wenig erndtes Kind, das viel Unnötiges tut; ein oberflächlicher, leichtsinnger Mensch; draiskulis.

Avots: EH I, 333

druoztelêt (unter druoztalât),

1): ze̦lta zarus d. BW. 33627 var.

Avots: EH I, 338

‡ drumstelêt Warkl., = drumstalât.

Avots: EH I, 336

‡ drupsteles, Abgangsel von Gartengewächs (= nuokašas) Stender Deutsch-lett. Wrtb.

Avots: EH I, 336

‡ durstelêt -ẽju,

1) = durstît Warkl.;

2) auch Refl. -tiês, beim Gehen die Füsse vorsichtig setzen
Warkl.: jis iedams durstelē(jas).

Avots: EH I, 344

dzèntele ² : auch (mit eñ ) AP.

Avots: EH I, 355

dzèntele ² [Lis.], Plm., dzintele 2.

Avots: ME I, 545

‡ džer̂ksteļaîns "kas ātri džerkstelējas" Kalz. n. Fil. mat. 26: džerksteļaina dzija.

Avots: EH I, 365

džerkstelains Fest., voller Krollen: dž - a dzija.

Avots: ME I, 564

dzerkstele. = dzergzde. [Nach Būga Aist. St. 175 f. zu li. gar̃galas "узел на веревкѣ" vgl. auch li. garánkštis "скрутина" und gurgždulė˜ dass.; zu dzerkstele stellt Petersson Vgl. slaV, Wortstud. 11 f. auch ksl. sъgrъčiti, "contrahi", serb. gr"č "Krampf", sloven. gr̀ča "Knoten im Holz" und arm. ker̀ "gekrümmt; Krümmung, Haken".]

Avots: ME I, 546

džerkstele (unter džerksie II): auch (mit er̂ ) AP., Erlaa, Saikava.

Avots: EH I, 365

‡ džḕrkstele ² Stom., = džerkste II.

Avots: EH I, 365

džerkstelêtiês: auch (mit er̂ ) Erlaa, Saikava.

Avots: EH I, 365

[džerkstelêtiês Fest., džerkstelēs mesties: gruoda dzijs džerkstelējas.]

Avots: ME I, 564

dzerkstele: gruoda dzijs stipri sitas dzer̂kstelēs Mahlup.

Avots: EH I, 356

dzîkstele ² , ‡

3) "dzīstele" ("?") Stom. (mit ì ² ).

Avots: EH I, 361

[dzîkstele ^2,

1) Ader
Dond.;

2) Sehne im Fleisch
Ruj. (hier auch: dzîkstele̦na ² gaļa. sehnichtes Fleisch).]

Avots: ME I, 556

dzimtele: auch (mit ìm ² ) Warkl. n. FBR. XI, 121, Kokn.,

Avots: EH I, 358

[dzimtele "cemme" Ledmannshof n. Latvijas Saule 1924, 169.]

Avots: ME I, 551

‡ dzìntale ² Lettg., = dzìntele ² 1.

Avots: EH I, 358

dzìntele ² ,

1): auch Stender Gramm. 36, 137 (= ziñtele I am Krummholz); (mit iñ ) Frauenb., (mit ìn ² ) Erlaa; Kalz., Mahlup, Saikava, Stockm.

Avots: EH I, 359

dzìntele ² [Kl.],

1) eiserne Klammer, Krampe
Fehteln. Spr.: krampīša āķis ir labi iekuodies dzintelē MWM. VIII, 597;

2) ein kleiner, eiserner Stöpsel in dem Zapfen am Wagen
Bers., N. - Schwnb., Kokn. Vgl. zintele u. A. XII, 81.

Avots: ME I, 552

dzirkstelaîns, [dzirkstelains Bers.], funkelnd, Funken sprühend, feurig: pūķis ar dzirkstelainu asti LP. VI, 106. vidū jūŗas gulbi ķēra, dzirkstelaiņus viļņus meta BW. 2589. dzirkstelaina (Var.: dzirkstelīte) tautu meita.

Avots: ME I, 554

dzìrkstele: Demin. dzirkstalīte BW. 7149, 1 var.; 21728 var.,

1): auch (mit ir̂ ) AP., Wolmarshof, (mit ir̂ ² ) Orellen, (mit ìr ² ) Aahof, Saikava;

3) Demin. dzirkstelīte, eine Blume
AP. (hier eine Zimmerblume mit kleinen, roten Blüten und auch eine gewisse Gartenblume), Saikava.

Avots: EH I, 359

dzìrkstele [PS., C., Jürg., Kl., Warkh., dzir̂kstele Lis,, Serbigal], Demin. dzirkstelīte. dzirksteliņa BW. 6547. 2 var., 3; 6586. dzirkstaliņa 14835 var.,

1) der Funke:
kur dzirkstele, tur uguns. maza dzirkstele nuodedzina lielu mežu. nuo mazas dzirksteles liels uguns izceļas. juodi kaujas, dzirksteles me̦t. Oft mit dem Zuzatz von uguns: lai izput kâ uguns dzirkstele. brandavīna dzirkstelītes BW. 26057;

2) oft von einem feurigen Mädchen ausgesagt:
meitiņ, mana dzirkstelīte, kam es tevi uzaudzēju BW. 6539. tur iegula jūs māsiņa, kâ uguns dzirkstelīte 13611;

3) dzirkstele, dzirkstelīte Bers., auch dzirkstene, Donnernelke (dianthus deltoides)
RKr. II, 70. [Reimwort zu birkstele; eher wohl zu gars, slav. gorěti "brennen" als zu dzirkste I.]

Avots: ME I, 554

II dzirkstele Lems. n. U., = iedzirklis; [vgl. dzirklis II],

Avots: ME I, 554

III dzir̂kstele, ein Knoten im Garn Mar. n. RKr. XV. 113. [Zu dzerkstele.]

Avots: ME I, 554

džirkstele, = dzirkstele, der Funke Gr. - Sess.

Avots: ME I, 564

dzìrkstelêt, -ēju, (auch dzìrksteļuot, Funken sprühen, funkeln: straujupīte dzirkstelēja. nuo viņas acīm dzirksteļuot dzirksteļuoja.

Avots: ME I, 554

‡ dzìstele ² Mahlup "= dīstele, die Deichsel".

Avots: EH I, 362

enstelêtiês, ‡

3) (einer Arbeit, einem Auftrag) ausweichen
Salwen.

Avots: EH I, 369

‡ gàtelis ² , ein Herumtreiber (von Menschen und Tieren gesagt) Bērzgale, Nautreni; "bezbēdīgs cilvē̦ks" Lettg. Nebst ‡ gàteris ² wohl zu gāju "ich ging".

Avots: EH I, 390

ģerkstele: "= ģērpsteles" Wessen.

Avots: EH I, 426

ģerkstele Bers., Sissegal, für echt le. dzerkstele, das Gekroll, Gekräusel: gruoda dzija iet ģerkstelēs A. XIII, 81.

Avots: ME I, 697

ģerkstelêt, -ẽju,

1) tr., zusammendrillen:
dziju. Refl. -tiês, sich zusammendrillen Spr.

Avots: ME I, 697

‡ ģer̂pstele Saikava, = ģergzdele ‡ 2.

Avots: EH I, 426

ģērpsteles,

1) die Fäden am Garn, welche sich freiwillig zusammendrehen
Kronw.

2) zerlumpter, abgenutzter unterer Saum der Kleider
Sissegal. [Vgl. ģerpste.]

Avots: ME I, 698

ģerpstelêt: ģ. (mit er̂ ) dziji Saikava griezt ģerpstelēs". Refl. -tiês: dzijs ģer̂pstelējas Saikava.

Avots: EH I, 426

ģerpstelêt, zusammendrillen. Refl. -tiês, sich in Knoten zusammendrehen Spr.

Avots: ME I, 697

ģerstele, Backbrett Elv. [Aus mnd. gerstel "das Brett, auf welchem das Brot in den Ofen geschoben wird zum Gasseln".]

Avots: ME I, 697

ģērstelêt: aus nd. gersteln, s. Zēvers IMM. 1928 II, 305.

Avots: EH I, 426

ģērstelêt, -ẽju "?": atne̦s man kuoka sviestu, ģē̦rste̦lē̦tu pūra maizi BW. 13250, 36. [Zu mnd. gerstel "Quast, den die Bäcker gebrauchen, um damit die obere Seite des Brotes glatt zu streichen und zu firnissen"?]

Avots: ME I, 698

ģipstelis, ein Dachziegel Wainsel.

Avots: ME I, 699

‡ *ģirkstele, = dzirkstele 1: guntiņas ģirksteliņu (Var.: dzirkstelīti) BW. 6542, 2 var.

Avots: EH I, 427

‡ ģir̃tele Dunika, = ģirtelis (gleichfalls - mit ir̃ - in Dunika bekannt).

Avots: EH I, 427

ģirtelis, [bei Wid. ģirteklis], eine kleine Feldmaus mit spitzer Schnauze Grob. n. Etn. IV, 18.

Avots: ME I, 699

‡ gùotele ² Sonnaxt "eine kleine Kuh"; vgl. guotelīte (unter guotas).

Avots: EH I, 424

‡ gùote̦lē̦ns ² Auleja "eine ziemlich junge, gut aussehende Kuh".

Avots: EH I, 424

[greñstele Jürg., = renstele.]

Avots: ME I, 650

grepstelains,

1) voller Krollen, Knoten :
grepstelaina dzija Lös. n. Etn. III, 178 ; [

2) lockig :
gre̦pste̦laini mati Domopol].

Avots: ME I, 650

grepstele,

1): auch Erlaa, Warkl.

Avots: EH I, 404

grepstele,

1) das Gekräusel, Krollen im Garn :
gruoda dzija sitas grepstelēm Lös n. Etn. III, 178 ; [

2) eine Locke,
cirta Domopol ;

3) eine Zotte,
pinka : zirgam krēpes grepstelēs Kreuzb].

Avots: ME I, 650

‡ grepstelêt (mit -b- geschrieben) Strods Par, vōrdn. 79 "?" Refl. -tiês, sich krollen, sich zusammenziehen Warkl.: dzija cieši sasprē̦sta, grepstelējas, saulē lapas grepstelējas.

Avots: EH I, 404

‡ grepstelis Erlaa, = grepstele 1.

Avots: EH I, 404

gretelêt BW. 25127, anscheinend = grečaļât (s. dies) ; "snaudelêt" n. Etn. IV, 33 (aus dem VL.) [gretelêtiês Wessen "griezties".]

Avots: ME I, 650

gritelêt, s. gricelēt.

Avots: ME I, 656

grumsteles "das häutige Wesen und die Brocken, so beim Fettschmelzen übrig bleiben" L., St.]

Avots: ME I, 665

grûstelêt: auch Gr.-Buschh. n. FBR. XII, 85, (mit û ² ) Ramkau: vējš grūstelē duris Ramkau.

Avots: EH I, 412

grûstelêt C., grũstelêt [Nigr.], Kand., -ẽju, von Zeit zu Zeit stossen, herum- stossen: ze̦nu, meitu. Refl. -tiês, sich herumstossen: sāka grūstelēties un pluosīties gar tuoveri LA. Bei Lautb. L. 190 grūstalāties.

Avots: ME I, 668

‡ guļamte̦lpa Juris Brasa 233, der Schlafraum, das Schlafzimmer.

Avots: EH I, 418

ĩčakstelis Dunika, ein gewisser Vogel.

Avots: EH I, 499

‡ ìekuõrtelêt U. (unter kuortelēt), einquartieren. Refl. -tiês, sich einquartieren.

Avots: EH I, 524

ìekšte̦lpa ,* der innere Raum: krāsns pārējuo iekšte̦lpu sadala ar ķieģeļu starpsienām Konv. ² 1893.

Avots: ME II, 32

[ìetelzt Warkh., ietedzêt Warkl., Kreuzb., = iestrēbt 1.]

Avots: ME II, 81

‡ izbārstelêt Wolm. u. a., wiederholt ein wenig ausstreuen.

Avots: EH I, 433

‡ izbũtelêtiês Dunika, bis zum Überdruss laut und lang gezogen weinen.

Avots: EH I, 437

‡ izšũslelêt Seyershof, hin und wieder nahend verbrauchen: es izšūstelēju visus ve̦cuos kre̦klus bē̦rniem skuotelīšuos.

Avots: EH I, 487

‡ izšvipstelêt "?": švipstelis nevar ne˙kā saturēt, viņam vajag i. PV.

Avots: EH I, 487

‡ iztelst Bērzgale, = iztelˆzt.

Avots: EH I, 489

‡ I iztelzêt Bers., PV., Warkt., = iztelzt: likt teļiem i. visu ķipi piena; "izstrēbt" (mit èl ² ) Heidenfeld.

Avots: EH I, 489

‡ II iztelzêt, ausplaudern Gramsden.

Avots: EH I, 489

iztelˆzt [li. ištélžti], tr., austrinken: viņš iztelza visu stuopu Druw., Gsth., Lubn.; [iztèlzt ² Kl., Lis., Warkh.; iztelzt Bauske].

Avots: ME I, 816, 817

‡ l iztutelêt, stammelnd hervorbringen Warkl.: viņam strupa mēle: tulelē, tutelē - ne˙kā neiztutelēja.

Avots: EH I, 491

‡ II iztutelêt Baltinow, = ‡ iztutulêt 1.

Avots: EH I, 491

[jemstelēt "bald nehmen, bald wieder hinlegen": kuo es tuo bē̦rnu jemstelēšu? viņš izmuodīsies Für. I.]

Avots: ME II, 110

‡ jimstelêt Bērzgale, = jemstelêt, häufig (etwas) nehmen.

Avots: EH I, 565

jũtelîgs: mit û ² Salisb.

Avots: EH I, 570

jũtelîgs,

1) empfindlich:
neesi pārlieku jūteklīgs;

2) sentimental:
tuo viņš darīja, lai varē̦tu atrauties nuo visām jūteklīgām un gaŗām ierašām Kaudz. M.

Avots: ME II, 123

‡ kārtele, (geringschätziges) Deminutiv zu kā`rta 1: uzsniguse laba k. sniega Janš. Bandavā I, 211.

Avots: EH I, 605

kārtelêt, zwiebrachen Elv.

Avots: ME II, 201

kārtelĩši, aufzuhängende Geschenke, Handtücher, die den Leichenträgern über die Schultern gehängt werden U.: bet kas mani pašu ve̦d, krustim kaŗat kārtelīšus. Zu kārt.

Avots: ME II, 201, 202

‡ *kastele (oder *kastelis?); pejoratives Demin. Zu kaste: a. s. kasteli Pas. , VIII, 372.

Avots: EH I, 592

‡ katelêt Lubn. "skraidīt; salikt" (?).

Avots: EH I, 592

‡ ķe̦rstelêtiês Bērzgale, wiederholt um sich greifen: ķ. sev ap ausīm.

Avots: EH I, 697

knautele "?": kur mana lielā knauteles (Var.: ābeles, buceņu) nūja? BW. 21230 [aus Edw. - Vgl. etwa knute].

Avots: ME II, 244

‡ kņuoteles Strods Par. vōrdn. 94 "?"

Avots: EH I, 637

knutele (unter knute), ‡

2) "?": viens paņe̦m lāpstu, ... citi knuteles J. Krūmiņš Uciņa brīnumdienās 109; ‡

3) ein Knüttel
Adiamünde.

Avots: EH I, 634

kņutele (unter kņuta): auch (Strohdachstange) Bērzgale.

Avots: EH I, 637

[kuõrtelêt, -ẽju U., Quartier geben ; gewöhnlich mit ìe-.]

Avots: ME II, 348

kuõrtẽlis PS., C.,

1) das Quartier, die den Soldaten angewiesene Wohnung:
zaldāti gājuši pa mājām kuorteļuos LP. VII, 658 ; Logis, Wohnung überhaupt, wofür jedoch besser dzīvuoklis ist ;

2) ein Viertel ;
so namentl. kuortēlis brandvīna, 1/4 Stof Branntwein. [Entweder mit uo aus ŭa (vgl. Le. Gr. § 26d und mnd. quartēr), oder aber aus einer deutschen Form mit o (vgl. kordēle "Quart" bei Frischbier I, 408.]

Avots: ME II, 348

[kuõrtelniẽks U., der Einquartierte ; der Eingemietete.]

Avots: ME II, 348

kŗaũstelêt, -ẽju, tr., freqn., dem., ein wenig laden, Häuflein machen: viņš kŗaustelē kārtis.

Avots: ME II, 296

‡ *krēstelêt, zu erschliessen aus pìekrēstelêt.

Avots: EH I, 652

‡ kretelêt, -ēju Lubn.,

1) wiederholt schütteln
Pilda;

2) mit einem kretelis ‡ 3 sieben Salis.

Avots: EH I, 650

‡ krètelêt ^2, -ēju Auleja, wiederholt werfen, mit Schwung legen: k. sviestu pa druskai ar kaŗuoti bļuodā. Refl. -tiês, sich schnell bewegen, hin und her läufen, "gūstīties, ķerstīties" (mit è ² ) Golg.: kuo tu te krētelējies kâ gatavais krētelis! dari darbu lē̦nāk, bet labi!

Avots: EH I, 652

kretelis, ‡

3) = kre̦te̦ls Ramkau, Salis: ar kreteli. labību kuļuot, nuopurina smalkuos salmus Ramkau.

Avots: EH I, 650

kretelis,

1) ein Nimmersatt, Vielfrass,
Hasenp., LD. IV, 98; ein Schimpfwort Mar.;

2) kaņepju kretelis, ein unruhiges Kind
Lubn. Zu krēst.

Avots: ME II, 274

krētelis,

1): auch (mit è ² ) Kalnemois, "ein Nimmersatt und Feinschmecker"
N.-Peb.; ‡

2) ein leichtsinniger, eilfertiger Mensch
(mit è ² ) Golg.

Avots: EH I, 652

krētelis N.-Schwanb., = kretelis.

Avots: ME II, 277

kre̦te̦ls: auch Assiten, Grob.

Avots: EH I, 650

kre̦te̦ls [li. krẽtelas "rzeszoto"] Dīcm., [Dunika], = kre̦tulis.

Avots: ME II, 274

kriẽtele Hasenp., kriẽtelis, ein kleiner von Wurzeln (Hasenp.) od. von Pergeln geflochtener Korb, in welchem man Mehl den Pferden bringt Etn. IV, 98. Vgl. krieķis II. [Hierher wohl auch li. kraĩtis "коробья (для приданого); der Brautschatz"; vgl. semasiologisch le. pũrs, pũriņš.]

Avots: ME II, 284

krimstele (unter krim̃stala),

1): auch (mit im̃ ) Frauenb., (mit ìm ² ) Sonnaxt.

Avots: EH I, 654

krimtele: auch Nerft; Skaista, Wessen, (mit ìm ² ) Warkl. n. FBR. XI, 121, Auleja, Kaltenbr., Sonnaxt, (mit im̂ ) Oknist.

Avots: EH I, 654

krimtele, der Knorpel Ellern, [Warkl.]

Avots: ME II, 279

krimtelêt: "wiederholt nagen" Renzen.

Avots: EH I, 654

[krimtelēt Warkl. "drupināt".)

Avots: ME II, 279

krintele: auch Bērzgale, Nautrēni.

Avots: EH I, 654

krintele [Warkl.], Okn., = krimtele.

Avots: ME II, 280

‡ kritelis, Plur. kriteļi Salis, = kritala(s): kur ir lieli lāni, tur ir lieli kriteļi. pa kriteļu apužu sēnes, ka biezs.

Avots: EH I, 656

kruotele Grob. n. Etn. IV, 98, = krietele.

Avots: ME II, 295

krūtelis, Hektikus L. u. St. [krūteklis "der da krächzt" Für.]

Avots: ME II, 292

‡ kuitele Bigauņc. 7, = kuitala.

Avots: EH I, 668

‡ kulstelêt,

1) (nicht intensiv) Flachs schwingen (reinigen)
Bērzgale, Grünw:, Kalvene, Kurs., Renzen, Ringmundshof, Smilt.;

2) (mit dem Schwanz) wedeln
Renzen.

Avots: EH I, 672

‡ kur̃telis Līn. "= kuõrtēlis, ein kleines Gefäss". Wohl ein Hypernormalismus für kuortēlis.

Avots: EH I, 679

kustelĩba ,* Beweglichkeit.

Avots: ME II, 328

kustelîgs ,* beweglich: viņš tuop ļuoti kustelīgs MWM.; kustelīgs šķidrums Konv. ²

Avots: ME II, 328

ķuteles, die Rodung; ķuteles plēst, taisīt, roden: jaunekļam izdevās ar lielkungu saderēt vienu mēnesi laika bandu ķuteļu taisīšanai LP. VII, 789.

Avots: ME II, 392

kutelêt, intr., ein wenig kitzeln, jucken Karls.

Avots: ME II, 330

kutelība, die Kitzligkeit.

Avots: ME II, 330

kutelîgs, kutîgs,

1] kitzelig:
bē̦rns ļuoti kutelīgs od. kutīgs;

2) fig., kitzlig, empfindlich, delikat, heikel:
kutelīgs es nebiju Blaum. tas ir kutelīgs jautājums valuoda likās gruozuoties ap kutelīgām lietām A. XII, 573. Mada tāda kutīga MWM. XI, 200.

Avots: ME II, 330

‡ lupatelis Janš. Līgava I, 296 Demin. zu lupats.

Avots: EH I, 762

‡ màitalnieks ² Auleja "tas, kas maitā": m. - zaļus riekstus ē̦d!

Avots: EH I, 778

mãkuôņmètelis ,* der Wolkenmantel (des Donnergottes): mākuoņmēteli tam me̦lnuo vējš... izplēta Asp.

Avots: ME II, 580

‡ mañgrĩtelis Stenaen, ein Schimpfname.

Avots: EH I, 782

‡ mañtelis, der Mantel: m. mugurā BW. piel. ² 26304, 1. samta mantelītis BW. 2728, 4.

Avots: EH I, 782

‡ maûstelêt, -ēju Auleja, hin und her schwimmen: kačkas (Enten) maustelē pa e̦zeru.

Avots: EH I, 787

meitele: auch (mit eĩ ) Dunika, Rutzau.

Avots: EH I, 796

meitele [BW. 35656 var.], ein kleines Mädchen, Krabbe.

Avots: ME II, 593

meñtelis: man uzsedza mugurā ... mentelīti B W. 33852, 3.

Avots: EH I, 780

meñtelis PS., [Salis], der Mantel. [Nebst li. meñtelis Litt. Mitt. II, 45] aus d. dial. mentel bei P. Schmidt RKr. XV, 48 [und Frischbier II, 61].

Avots: ME II, 601

mērtelis: šuv pe̦lē̦ku mērtelīt[i] (Var.: mētelīti) BW. 13486, 1 var.

Avots: EH I, 809

mērtelis Salisb., mḕrteļš PS., für mètelis: [ar savu mērteļu Pas. II, 221 aus Ronneb.]

Avots: ME II, 620

metelĩba,

1) Strafgeld, Zoll
L.;

2) der Plur. metelĩbas BWp. 1378, 2, = meteklĩbas: [iegriezāmies baznīcas kruogū un sarīkojām metelības, same̦zdami katrs pa kvartam Janš. Dzimtene ² I, 97].

Avots: ME II, 607

mètelis: auch AP., C., Ermes, Serbig., Wenden, Windau, (mit ê ² ) Ruj., (mit ẽ ) Behnen, ‡

2) ein Mantel mit bis zur Hälfte reichendem Futter
(neben meñtelis "Mantel") Seyershof: vasaras menteļiem vīriešiem līdz pusei ielika uoderi; tuos sauca mēteļus; sieviešiem tādu mēteļu nebij; ‡

3) kuoka m., der Sarg
Janš. Dzimtene IV, 173; ‡

4) Schimpfname für jem., der sich langsam zu bewegen pflegt
Linden in Kurl.: ak tu m. tāds, vai tu vilksies ātrāk!

Avots: EH I, 810

mètelis [auch Wolm., Trik., Jürg., Arrasch, N. - Peb., mẽtelis ² Lautb., Bauske, mêtêlis ² Dunika, mẽtelis Tr.], Demin. auch mēteļuks U. b., der Mantel: pie pupuru ce̦purītes vajag skuju mētelīša (Var.: mēteliņa) BW. 30557. rudens, ziemas, vasaras mētelis. Herbst-, Winter-, Sommermantel. [Aus aruss. мятель

Avots: ME II, 622

II mîkstelêt [Warkh., Warkl.], öfters tauschen, wechseln. Zu mît.

Avots: ME II, 647

minštelêt [?], wissend und sich verstellend hin- und herraten Naud. n. Etn. II, 1: dē̦lu māte minštelēja, kas manā pūriņā VL.

Avots: ME II, 630

minštelis [?], das zu Erratende: "minšteli min, minštelis ruokā!" saka, ja kas nevar mīklu uzminēt kuras uzminējums minē̦tājam ruokā, piem.: "ē̦zdams izstiepjas, paēdis saliecas" (ein Messer, das der Ratende gerade in der Hand hält) Alksnis-Zundulis.

Avots: ME II, 630

[mīstele Warkl., der Tritt am Webstuh] (anderswo pamina).]

Avots: ME II, 647

I mīstelêt, mischen Mag. IV, 2, 128, Bers. n. Etn. IV, 147.

Avots: ME II, 647

mutelîgs: auch Dunika.

Avots: EH I, 836

mutelîgs, beredt, mundfertig: vai tu nebiji mutelīga, kādas uotras vajadzēja meklēt? LA.

Avots: ME II, 675

mutelnieks: auch P. W. Šis ar mani tiesāties? 4.

Avots: EH I, 836

mutelniẽks, der Mundfertige, Redselige, Räsonneur: tas tik liels mutelnieks!

Avots: ME II, 675

neàizmìrstele: auch AP.

Avots: EH II, 9

‡ negañtẽlis Ramkau, ein Unbändiger.

Avots: EH II, 12

negantelis, = negantniẽks: tādi neganteļi pakaŗami vienā ribā LA.

Avots: ME II, 712

neglîtelis, neglîtẽ̦ns Mat., Peb., neglîtāns [mit hochle. ā aus ē̦?] Baltp., der Unreinliche, Abscheuliche: ko tu, neglīteli, vairs nezini, kuo tu man esi suolījies? Druva II, 780. viņš izraus tuo nuo šā neglītē̦na ruokām Zalkt. viņš tak tīrais meža luops, neglītē̦ns Dok. A.

Avots: ME II, 713

[nejūtelîgs, unempfindlich; nicht sentimental.]

Avots: ME II, 717

nekrìetelis: "nekrietns cilvē̦ks; palaidnīgs bē̦rns" Frauenb.

Avots: EH II, 14

nekrìetelis, nekrìetnelis, nekrìetniẽks Degl., der Unedle, Niederträchtige: uz tādu nekrieteļa dzīvi nāk augļi visai rūgti Lautb. vai es kāds nekrietnelis? Blaum.

Avots: ME II, 719

ņemstelêt, -ẽju, [oft nehmen Wid.] nehmen und doch nicht recht nehmen, nicht recht zugreifen U.

Avots: ME II, 897

‡ neprâtelis ² Frauenb., = nepràtis: tu esi gatavs n.

Avots: EH II, 17

‡ nepriẽtelis, f. -le Dunika "?": palīdziet ... uotru neprieteli pievaldīt! Janš. Dzimtene II ² , 308. ar tādām neprietelēm ir trakāki nekâ ar angļu jātniekiem V, 456. Zunächst wohl aus li. neprietelis "Feind; schlechte Person".

Avots: EH II, 17

‡ nùodruoztelêt, abschaben Stender Deutsch-lett. Wrtb.

Avots: EH II, 41

‡ nùokatelêt(iês) Lubn. "nuoskraidît(iês)".

Avots: EH II, 52

‡ nùokatelêt(iês) Lubn. "nuoskraidît(iês)".

Avots: EH II, 52

nùoskutelêt, tr., abprügeln: kāds nuo skutelniekiem mēģināja pāri reizes ar savu sluotu nuoskutelēt gar muguru Etn. IV, 111.

Avots: ME II, 850

‡ nùostellêt, abschicken U. (unter stellêt).

Avots: EH II, 91

‡ nùovetelêt, Perfektivform zu vetelêt: tâ ruopelnieks nuovetelē vienā laidā uz vīnūzi čāpādams P. W. Šis ar mani tiesāties? 24.

Avots: EH II, 106

‡ padrāztelêt Warkl., ein wenig, eine Weile schnitzeln.

Avots: EH II, 128

[pagrūstelêt (mehr deminutivisch), pagrūstît, wiederholt ein wenig (an)stossen: p. krê̦slu; p. cilvē̦ku, lai muostas.]

Avots: ME III, 31

‡ pakatelêt Lubn. "paskraidīt".

Avots: EH II, 141

‡ pama˙ģĩtelēm Dunika, = pama˙ģītēm.

Avots: EH II, 153

pārjūtelĩba, übermässige Einpfindsamkeit Druva I, 732.

Avots: ME III, 158

pãrjūtelîgs, allzu empfindlich.

Avots: ME III, 158

pastel˜le, [das unter od. unten am Webstuhl (stelles) Gelegene]: dē̦lu māte... sēd manā pastellē BW. 22596.

Avots: ME III, 108

pastel˜lêt: tie ir viegli p. (zu schicken) BW. 4174, 2 var.

Avots: EH XIII, 176

pastel˜lêt, tr., [herbescheiden, senden], bestellen: drēbes, preces, grāmatas, laikrakstus.

Avots: ME III, 108

[patèlzt ² Lis., Warkl., eine Weile in grossen Zügen trinken: p. ūdeni.]

Avots: ME III, 120

‡ pḕrtelêt ² Linden in Kurl. "svaidīt smillis ar kājām uz visām pusēm": vista pērtelē. Refl. -tiês Linden in Kurl., = pḕrtiês 2: vista pērtelējas pa smilktīm.

Avots: EH XIII, 229

pestelêt L., Böses antun. Refl. -tiês, = pesteļuoties.

Avots: ME III, 203

pestelĩba, das Zauberwesen: man riebjas tāda traka pestelība MWM. v. J. 1897, S. 166.

Avots: ME III, 203

‡ pesteliene, fem. zu pestelis (in einer Handschrift).

Avots: EH XIII, 225

‡ pestelîgs, sich mit Zauberei befassend: ve̦ca, pestelīga vecene Pas. XV, 154.

Avots: EH XIII, 225

pestelis: auch (ein Zauberer) AP., Saikava, Skaista.

Avots: EH XIII, 225

pestelis (fem. pestele Šalgaln) "kas ar pesteļiem nuodarbuojas" Etn. IV, 164, Dond.

Avots: ME III, 203

pestelnīca, das Fem. zu pestelis.

Avots: ME III, 203

‡ pestelnieks Saikava, = pestelis: p. ir tāds, kas skaita pātarus un buŗas.

Avots: EH XIII, 225

petelîgs: nach Fraenkei Mélanges-Boisacq 364 zu ai. patati "fliegt", gr. πέτομαι "fliege" u. a.

Avots: EH XIII, 225

petelîgs "beweglich, lebhaft" Seppkull.

Avots: ME III, 204

pìekrēstelêt Warkl., = piekraistît 2: p. grīdu ar dubļiem.

Avots: ME III, 260

pìekretelêt,

1) = piebirinât: p. mē̦slus Warkl.;

2) durch ein Riegensieb ein grosses Quantum sieben:
p. ve̦se̦lu blāķi pe̦lavu N.-Peb.

Avots: ME III, 259

pìestèlpêt ^2; dicht vollstopfen: p. maisu ar ābuoliņu Bers.

Avots: ME III, 297

pìetèlzt ^2,

1) vollsaufen:
teļš pietelzis pilnu vē̦de̦ru;

2) sich vollsaufen:
teļš pietelzis Golg. oder (reflexiv) pietelzies Kl., Bers., Meiran, Warkl., Kreuzb., N.-Peb.

Avots: ME III, 303

pĩkstelis U., = pīkste I.

Avots: ME III, 230

pìrkstele Wolmarshof, Jürg., Warkh., Warkl., ein Funke in der Asche U., N.-Peb.

Avots: ME III, 223

pirkstenis Wid., der Fingerhandschuh.

Avots: ME III, 223

I pirkstelis "?": man tas miegs tāds pirkstelis, ātri uznāk un tad nuospirgst Fest.

Avots: ME III, 223

II pìrkstelis ² Druw., Alt-Rahden, (verächtliches) Deminutiv zu pirksts.

Avots: ME III, 223

puostelnieks, ein verschwenderischer und leichtfertiger Mensch Warkl.; "pūstelis, pestelis" Vīt.; "kas izpuostījis" (mit ùo ² ) Kapiņi.

Avots: ME III, 459

prātelêt, klügeln.

Avots: ME III, 380

prātelĩba,

1) "?": laikme̦ta prātelība (Rationalismus?)
Stari II, 371;

2) "ödes Klügeln"
Sauken, Seppkuli.

Avots: ME III, 380

prãtelîgs "apķērīgs" Ukri.

Avots: ME III, 380

prìekšte̦l˜pa,* der Vorraum.

Avots: ME III, 398

‡ pusmètelis ² Kaltenbr., ein kurzer, wattierter Männermantel: mugurā ... pusmēteļi Janš. Dzimtene IV, 216.

Avots: EH II, 333

‡ pũstelêt(iês) AP., = pũšļât 3.

Avots: EH II, 344

pũstelnieks Arrasch, Drosth., N.-Peb., Vank., Odsen, pūstelis Vīt., ein Quacksalber, Zauberer: mērniekus vadāja kâ pūstelniekus: viena rinda atpakaļ, uotra uz priekšu Kaudz. M. 6.

Avots: ME III, 451

putele: auch Frauenb" Saikava, Demin. putelīte Pas. VIII, 386.

Avots: EH II, 338

putele U., die Flasche; aus pudele+butele.

Avots: ME III, 440

pūtele,

1): pùteles ² piemetēs Zvirgzdine. piebērēs pūteles pa muti ebenda. bē̦rnam sāk sisties mazas pùtelītes ² Sonnaxt; ‡

3) "?": ve̦cais Babulis ... drīz vien nuomira ar nāves pūteli Jauns. Augšz. 50.

Avots: EH II, 344

pūtele,

1) pùtele ² Warkl., Golg., pũtele Gr.-Essern, ein Blätterchen, Bläschen
U., eine Pustel, Finne: me̦lnā pūtele e̦suot izdziedzē̦ta ar cūkas sūdiem Etn. IV, 21;

2) filago arvensis L. Dobl. n. RKr. III, 70. Vgl. pūte I.

Avots: ME III, 453

‡ pũtelêt NB., = ‡ bũtelêt.

Avots: EH II, 344

pūtelis,

1) pûtelis ² Bauske, ein Besprecher, Quacksalber
Mar.;

2) pùtelis ² , ein dicker Mensch von kleinem Wuchse
Mar. n. RKr. XV, 132;

3) pūtelis, s. pũtẽlis. Zu pùst.

Avots: ME III, 453

I pūtelis,

3): = pũtẽlis (zubereitet wie in Jakobshof u. a.) Grenzhof (Mežamuiža).

Avots: EH II, 344

‡ II pūtelis "die Eberesche" Ulmalen n. Latvis № 2966.

Avots: EH II, 344

rakstelîgs, schreiblustig Dr.

Avots: ME III, 473

rakstelis, ein Schreiber Adsel: nuožēluojamā raksteļa dē̦ls Citu tautu rakstn. I, 12.

Avots: ME III, 473

‡ ratelains (mit -nis zu lesen?) Dricēni "grumbuļains, nelīdze̦ns lietaskuoks".

Avots: EH II, 355

rate̦laîns "?": es drēbei acis uzmetis jau zināju, vai tā rate̦laina, mize̦laina, vai vienkārtī Jauns. baltā gr. I, 130. Wohl zu ratans.

Avots: ME III, 480

‡ rate̦lē̦ns Auleja, ein Rattenjunges.

Avots: EH II, 355

ratelis (li. ratẽlis "Rädchen"),

1) verächtl. Deminutivum zu rats;

2) meltivora capensis Konv. ² 2673.

Avots: ME III, 480

‡ *rātelis, fem. -le, = rāteklis: nerājies, rātelīt! BW. piel. ² 23341, 1.

Avots: EH II, 362

raûstelêt: auch Gr.-Buschh. n. FBR. XII, 85.

Avots: EH II, 358

raûstelêt PS., C., raũstelêt Widdrisch, -ẽju, freqn., gelinde zupfen, (vielfach) hin- und herzupfen U. Gehdrt zu raût (und nicht zu ràust!)

Avots: ME III, 489

rem̃stele: rèmsteles ² (Rinnsteine?) aizčurē KatrE.

Avots: EH II, 365

remstele Ahs., die Raufe: remstelē liek guovim ē̦damuo. Zu li. ramstis "Stütze, Geländer", le. remties usw.?

Avots: ME III, 510

renkstele,

1) eine Dachrinne
U.; vgl. renstele;

2) ein Behälter zum Einlegen von Viehfutter:

3) reñkstele N.-Peb., = reñcele I 2.

Avots: ME III, 511

reñstele,

1): vai tu māvi ze̦lta stalli vai sudraba rensteliņu? BW. 28902, 1 var. (aus Iģene).

Avots: EH II, 366

reñstele, rènstele ² Prl.,

1) auch renstelis, der Rinnstein, eine Gosse, eine Pfütze
Bergm. n. U., ein kleiner Bach AP. n. U.: e̦smu gulējis grāvī un renstelī A. XX, 945;

2) eine niedrige Stelle im Walde, die nur bei nassem Wetter Wasser enthält
U.;

3) ein kleiner, niedriger Heuschlag mitten zwischen Feldern
U., ein schmaler Wiesen streifen, der zwei grössere Wiesen verbindet Mar.: šuorīt mēs pļāvām Aža purva rensteli Mar. Auf mnd. rennestên "Rinnstein" beruhend.

Kļūdu labojums:
reñstele, s. enstere

Avots: ME III, 511

rinstele U., A. XI, 691, der Rinnstein, Wasserabfluss. Vgl. reñstele.

Avots: ME III, 529

‡ *ritelis (od. *ritele?), = ritenis 3: tiekam liecu uozuoliņu, līdz saliecu ritele BW. 14828 (aus Ugalen).

Avots: EH II, 374

I rītelis St., Bergm. n. U., MWM. VI, 140, rīteris BW. 18673, 4, ein Reiter. Nebst estn. rīter resp. rütel od. ritter aus dem Deutschen ; es käme am ehesten - mnd. ruter "Reiter" in Betracht.

Avots: ME III, 540

II rĩtelis: dissimiliert aus *rīteris < nd. rüter, s. Sehwers Unters. 102.

Avots: EH II, 377

II rĩtelis Wain., ein Unruhiger, Unbändiger Spiess n. U.: ak tu rītelis tāds! kuo tu te atkal esi izdarījis? Līn.

Avots: ME III, 540

ruotelêt, -ẽju, tr., aufrollen, zusammenrollen, ringeln (z. B. Bast) St., U.

Avots: ME III, 584

rūtele, s. rūta l.

Avots: ME III, 574

sačerkstelêtiês, sich zusammenkrollen: pākstis sačerkstelējas tik pēkšņi un sparīgi, ka sē̦klas uz visām pusēm sprē̦gāt izsprē̦gā Karls. mati sačerkstelējās tādās nelielās spruodziņās Seifert Chrest. III, 3, 43. kuoku lapiņas sāka sačerkstelēties Celm. viņa duomu pavediens aprāvās un sačerkstelējās Baltpurviņš I, 149.

Avots: ME II, 605

‡ sačūkstelêtiês "?": Trūte ar vien vairāk saskāba un sačūkstelējās Dünsb. Skaistā Mīle 50.

Avots: EH XVI, 401

sadžerkstelêtiês: mit er̂ Lis.; lakatiņš sadžerkstelējies (= lakatiņa me̦zgis sajucis) Lös.

Avots: EH XVI, 407

sadžerkstelêtiês, s. sadžergzdelêt.

Avots: ME III, 622

‡ saģer̂pstelêt Saikava, (bei zu festem Spinnen) in Krollen drehen (perfektiv): s. dziji. Refl. -tiês, sich zusammenkrollen Saikava: dzijs saģerpstelējusies.

Avots: EH XVI, 412

‡ sagrebstelêtiês, zusammenschrumpfen Warkl.: vaigi sagrebstelējušies. Vgl. sagrepstelêtiês ‡.

Avots: EH XVI, 409

‡ sagrepstelêtiês Warkl., = ‡ sagrendzelêtiês: diegi sagrepstelējas.

Avots: EH XVI, 410

šakstele "ein aus Bastgeflochtenes Körbchen" Kurmene.

Avots: ME IV, 2

sãņte̦lpa,* der Nebenraum: te bija ręzęrvē̦tas nuošķirtas sāņte̦lpas De̦glavs Rīga II, 1, 519.

Avots: ME III, 805

saruotelêt U. (unter ruotelēt), saruotinât U. (unter ruotināt), aufrollen, zusammenrollen (saruotinât) Wolm., ringeln U., kräuseln V. Refl. saruotinâtiês, sich zusammenrollen: (fig.) visa viņa būte saruotinās kuopā šinī vienā tvīkstuošā dziņā Druva I, 1111.

Avots: ME III, 725

satèlsêt ² Gr. - Buschhof, satèlst Ermes, satèlzêt ² Saikava, satelzt Lis., Saikava, austrinken.

Avots: ME III, 761

sàutelis ^2, jem., der nicht arbeiten will und mehr im Zimmer lebt Schwanb.

Avots: ME III, 778

šekstelis, ein physisch verkommenes Individuum (auch von Tieren und Pflanzen) Pilda.

Avots: ME IV, 15

sestelis Golg., sestenis Kav., sestets (wohl fehlerhaft für sestel[i]s) Schwanb. n. Bielenstein Holzb. 516, ein Getreidemass (1/6 Lof).

Avots: ME III, 821

sikatelis "?": vakar bija sikateļi. tie auziņas ēdināja BW. 14548, 1.

Avots: ME III, 837

‡ sîktelīte, ein kleines Kalb: dzirdinās sīktelītes Janš. Pag. pausm. 46.

Avots: EH II, 492

‡ sim̃telis Behnen n. FBR. XVI, 144 "naudas simtnieks".

Avots: EH II, 487

‡ šiñtele Orellen, = šindele.

Avots: EH II, 626

sitelêt, schütteln: ... iebeŗ mājā pagatavuotās grūbes un sitelējuot atšķiŗ sęnalas Wallhof.

Avots: ME III, 850

sĩtelis "varžu bedre, mazs mārks" um Hasenpot. Wohl zu sĩtava.

Avots: ME III, 855

skaitelĩtis, ein Zählender: skaiti, skaiti, skaitelīti, var[i] tu zvaigznes izskaitīt? BW. 10700, 1.

Avots: ME III, 866

skārtele (auch: skārtelis) "скатерть, ширинка" Wid.; das Geschenk, welches die Braut ihren Verwandten darreicht Bielenstein Holzb. 344: grib dieveŗi smalkus kre̦klus, brāļi gaŗus skārtelīšus BW. 25235. es uzkāru brālīšam dadža lapu skārtelīti 25477. krustām kāršu skārtelīšus (Var.: dvieli, skāterīti) 15840, 9 var.; s. auch Mag. XX, 3,179. Mit sekundärem s- zu kārtelīši? Oder skārtel- aus "skārter- und dies mit sekundärem -r- zu skāteris?

Avots: ME II, 881

skartelis, ein Rock Büttner n. U. Auf mnd. schart "Kleid (?)" beruhend? Oder umgebildet aus skāteris?

Avots: ME III, 874

‡ šķeitelis U. (unter šķietelis), der Scheitel.

Avots: EH II, 630

šķerstele "ein Einschnitt im Frauenrock an der Stelle, wo zugeknöpft wird; auch im Männerrock auf dem Rücken" Grünwald.

Avots: ME IV, 28

šķḕrstele ² : (kaķe̦lē̦ns) Jānīšam biksītēs pa šķērsteli izabāzts Tdz. 58240; "brunčiem same̦tamā vieta; neaizšūts gabaliņš sānuos" Warkl.

Avots: EH II, 635

šķḕrstele ² "bikšu priekšas caurums" Saikava; "ein Schlitz im Rock" Lubn.

Avots: ME IV, 37

šķētele: "šķē̦lums vīriešu svārku mugurpusē" (mit ẽ ) Frauenb.

Avots: EH II, 635

šķētele "?": bārkstīm gar apakšu šķētelēm Konv. ² 138.

Avots: ME IV, 38

šķietelis U., šķietels Manz. Lettus, L., = šķīris 2, der Scheitel. Aus mnd. schetel.

Avots: ME IV, 54

‡ šķirstelis Pas. VIII, 146, eine Deminutivform zu šķir̃sts.

Avots: EH II, 637

skuortele, skuortelis,

1) auch skuortulis, Schurzfell, Schurz der Männer, aussergewöhnlich auch für Weiberschürze U.: skuõrtele Zögenhof, die Schürze V., Ulpisch, Ruhtern: vīra mātei deva kre̦klu, skuorteli BW. III, 1,18. kuo darīji, tautu meita, skuortulīšus neauduse? BW. 25459;

2) die Tasche am Kleide
Kreuzb., Oberl. n. U. - Vgl. skuotele; beruht auf mnd. schorteldôk "ein Tuch, das als Schürze dient".

Avots: ME III, 910

šķuõrtele Ronneb., = šķuotele.

Avots: ME IV, 58

skuortelis (unter skuortele): apakš mana skuortelīša BW. 85U13, 6 var.

Avots: EH II, 518

skùotele ² ,

1): auch Janš. Līgava I, 84, (mit uõ ) AP., Frauenb., Kurs., Rutzau Sessau, (mit ùo ² ) Alswig, Lubn., Warkl.;

13): auch Kaltenbr., Oknist, Sonnaxt.

Avots: EH II, 518

skùotele ² KL, Prl.,

1) skuõtele Salisb., Adiamünde, skùotele ² Saikava, Korwenhof, Stomersee, eine Schürze
Smilt., Ronneb. n. MWM. VIII, 793, Mar., Adsel, Adleenen, Selsau, Saussen, Kroppenhof, Sissegal, Ekau, Grünw., Dobl., Ruhental, Linden (in Kurl.); ein Schurzfell U., Bauske, Deg., Annenburg, Wandsen (skuõtele), ein Lederschurz Bielenstein Holzb. 652, ein Männerschurz U., N.-Peb. n. Latv. Saule 1926, S. 411; eine unsaubere Schürze Naud.; eine Kinderschürze Nigr.: priekšautu sauc par skuoteli Plutte 71. ķēkša pastāvīgi valkā baltu skuoteli Dobl. apsien skuoteli, lai nenuosmērējas svārki un biksas! Mar. gar uguni te̦kājuot skuotelīte (Var.: pus[e] priekšauta) nuosviluse BW. 25731,1;

2) ein Frauenmieder, Leibchen
(skuõtele) Nigr.;

3) skùotele ² Memelshof, Sussei, Selb., Gr.-Buschh., Ekengraf, Unguri, die Tasche (am Kleide)
Kreuzb., Selb., Setzen, Wessen, Dubena, Nerft, die Hosentasche Sauken (skùotele ^2): es pudeli iebāzu bikšu skuotelē Jauns. lai pelēja vaŗa nauda ve̦cu vīru skuotelē BW. 1776. gan gribēja meitu māte skuotelē glabājama. ne man tādu svārku bija, ne svārkiem skuotelītes 23572;

4) ein kleiner Hafersack
Kokn. n. U., Mag. XX, 3,222. Entweder aus skuortele, oder aus mnd. schôtvel "Schurzfell".

Avots: ME III, 911

šķuotele,

1): auch (mit uõ) Orellen, Ramkau; tuos nuoglabādams savā kurpnieka šķuotelē Aps. Raksti I2, 50.

Avots: EH II, 642

šķuotele,

1) eine Schürze
Nötk., Ronneb., Wolm. (mit uõ ), Smilt., Stürzenhof, Trik.: tē̦vs paklās savai linu sukājamai šķuotelei uotru pusi Vīt. 12;

2) eine lange Tasche im Weiberrock:
kuo visu sievas nesabāž skuotelē! Illuxt n. RKr. XVII, 55. Aus mnd. schortel[dôk] "Frauenschürze".

Avots: ME IV, 58

skuõtelis,

1) "Tasche"
St.;

2) ein Schurzfell, Lederschurz
Serben, AP., Erwalen, Irmelau, Schrunden, Dond., Luttr., Salgaln, Autz, Neuhausen, Lös., Borchow, Alswig, Mar., Laud., Sauken; vgl. skuotele.

Avots: ME III, 911

skreĩtẽlis (s. unter skrèitals ² ): alchemilla vulgaris Ramkau; mazais jeb cietais s. ebenda, potentilla silvestris.

Avots: EH II, 508

skremstele,

1) skrem̃stele Drsth., Jürg., Mesoten, (mit èm ²⁾ Lis., Golg., Saikava, Adleenen, der Knorpel Tirs. n. RKr. XVII, 77; N.-Peb. n. Latv. Saule 1926, S. 411; MW. n. U.: labās auss skremstelē sāpes... iedzeļ Kaudz. Jaunie mērn. laiki III, 214;

2) skremste Wid., die Luftröhre
Tirs. n. RKr. XVII, 77, Fest.: saņemšu aiz skremsteles Fest.;

3) skrem̃stelīte "ein kleines Stückchen"
Drsth.: skr. gaļas. Vgl. kremstele resp. (wenn mit x aus ks-) r. хрящъ "Knorpel".

Avots: ME III, 891

‡ skrem̃stelis AP., = skremstele 1 (das ebenfalls in AP. vorkommt).

Avots: EH II, 508

skretele: auch ("das Rad") Liepna, Mahlup; skreteles, die Vorderräder eines Wągens mit Achse und Femern (zum Balkentransport) Kaltenbr., Sonnaxt: ritēja skreteles ar savu smagumu, rati - ar savu Jauns. J. un v. 94.

Avots: EH II, 508, 509

skretele, das Rad (am Wagen) Mar., Korwenhof, Stom., Schwanb.; ein schlechtes Rad Karls.; Plur. skreteles, die Vorderräder eines Wagens mit Achse und Femern A. XI, 249, Selb., Wessen, Memelshof, Nerft; ein alter Wagen Holmhof, Aahof: ratiem skretele salūzusi Mar. n. RKr. XV, 135. zirgs salauza skriedams skreteles Selb. bē̦rni izrāvuši skreteli nuo ass LP. VII, 261. Neben diesem skret- ein altes skreit- in skritulis.

Avots: ME III, 891

skretelêt: "mit einem zweiräderigen Wagen fahren" Sonnaxt; "= krecelêt 1; - nepatīkami, neskaidri smieties" Schwanb.

Avots: EH II, 509

skretelêt Karls. "?"; für Salis (wo daneben ein gleichbed. kretelêt) wird zweifelnd die Bed. "sieben (Getreide)" angegeben; nach Vank. gleichbed. mit šķeterêt (dzijas); "dicken Schleim auswerfen" Neugut; "eiligund liederlich (etwas) tun": tu jau neraksti, bet tikai tâ skretelē! Altenwoga; "mit einem kleinen Kinderwagen fahren" Borchow; "geräuschvoll gehen (wie mit Rädern knarrend)" Holmhof.

Avots: ME III, 891

skreteliņš RKr. II, 65; A. XI, 13, Konv. ² 1897, Karls., skretēliņš Saikava; Vank., auch skreteliņa RKr. VII, 34, Frauenmantel (alchemilla vuigaris L.). Zu skretele.

Avots: ME III, 891

skrimstele,

1): auch (mit ìm ² ) Zvirgzdine.

Avots: EH II, 510

skrimstele,

1) Knorpel
(mit im̃) Jakobshof, (mit ìm ²⁾ Selsau, Kl.;

2) die Tierkehle
(mit ìm ²⁾ Saikava, "trachea" Vank. Vgl. skremstele und krimstele.

Avots: ME III, 893

skrimtele: auch (mit im̂ ) Oknist. Vgl. krimtele.

Avots: EH II, 510

skrimtele "der weiche, essbare Teil vom Knochen (im Schweinskopf, zwischen Rippen)" Memelshof, Lieven-Bersen.

Avots: ME III, 893

skritelis,

1): auch Lng.

Avots: EH II, 510

skritelis, s. skritulis.

Avots: ME III, 894

skriteluot, ungleich herumlaufen (wird von der Spille gesagt) Für. I.

Avots: ME III, 894

skutele: auch (plur. skuteles "?") Degalen,

1): auch AP., C., Dobl., Frauenb., Gr.-Buschh., Iw., Lemb., N.-Peb., Oknist, Sessw., Seyershof, Sonnaxt; "skudra" Liepna, Lubn.; "dzē̦ltānā mazā skudra" Lubn.

Avots: EH II, 517

skutele,

1) die Viehlaus
Linden (in Kurl.), Nötk., Saikava, L., Stomersee, Baldohn, Mar., Karls.; skutul(i)s, Schaflaus Manz. Lettus; Plur. skuteles, skuteli,skutuļi, Schafläuse U., mit Ungeziefer gefüllter Schelfer, besonders am Halse des Viehs Seew. n. U.: skuteles (Var.: uteles) nuoēda BW. 35057, 3. uts-maza, balta, mazāka nekâ skutelīte JK. VI, 54;

2) "kašķīgs (palama)" Salisb. n. A. Melnalksnis Mazsalaca 54. zu skust (n. Leskien Nom. 480); vgl. auch kutulis.

Avots: ME III, 907

skutelêt, prügeln als ein skutelnieks LP. VII, 296; Etn. IV, 110. Zu skust? Zur Bed. vgl. mizuôt.

Avots: ME III, 907

skutelêtiês, sich lausend kratzen (von Hunden) Baldohn.

Avots: ME III, 907

skuteliņš: zur Form vgl. skreteliņš.

Avots: EH II, 517

skuteliņš Karls., alchemilla vulgaris L. Der Blattform wegen wohl zu skutuls.

Avots: ME III, 907

skutelis: es ... neēdu tai skutele, kur... Jūliņa ē̦d: Jūliņa skuteli izrušināja BW. 19303, 1 (aus Anzen). .

Avots: EH II, 517

skutelis, s. skutuls.

Avots: ME III, 907

skutelnieks Warkl., wer sich verkleidet hat, um zu schrecken, und auch prügelt Etn. IV, 110: paradums bijis se̦nākuos laikuos skutelniekuos iet LP. VII, 296. skutelniekus jeb skutelēšanu . . . vēl arī tagad piemin . . ., it īpaši kâ biedinājumu bē̦rniem Etn. IV, 110; ein Fremder (Bettler, Jude u. a.), der durch sein Aussehen Kindern Angst einflössen kann Bewershof, Vgl. skutelêt.

Avots: ME III, 907

I skutelnieks, ‡

2) "ein Hausierer"
Grawendahl.

Avots: EH II, 517

‡ II skutelnieks Vaive "ein Lebewesen mit skuteles".

Avots: EH II, 517

šmàukstele ² Golg., ein Kuss (in der Kindersprache).

Avots: ME IV, 82

‡ šmurkstele "?": lupstuojiem, nuo kuŗiem Emīlītis taisa šmurksteles J. Miesnieks Bērzupju ģim. portr. 124.

Avots: EH II, 650

‡ šņipstelis PV. "vīzde̦gunis".

Avots: EH II, 653

‡ šņukstelis, ein häufig weinendes kleines Kind Kaltenbr.

Avots: EH II, 653

šuõtele Burtn., Salis, Salisb., Sussikas, Wolmarshof, šuõtelis N.-Salis, = šķuõtele 1: man vaj[a]dzēja šuotelītes BW. 7056 var.; šuõtele Ruj., = skuõtele 4, eine Hirtentasche.

Avots: ME IV, 113

‡ sper̂tele Linden in Kurl., = spe̦rtaļa 1: pūrā tik trīs guovis un viena s. ("?") J. Miesnieks Bērzupju ģim. portrets 43.

Avots: EH II, 548

‡ sper̂telis ² AP., N.-Peb., Ramkau "kas speŗ".

Avots: EH II, 548

‡ spilventelis Janš. Līgava II, 92, Demin. zu spìlve̦ns, Kissen.

Avots: EH II, 551

‡ špitelis Auleja, ein Armenhaus (Hospital).

Avots: EH II, 655

spūstele, eine Federpose mit abgeschnittenen Enden, die zum Einspritzen von Medizin in das kranke Auge eines Tieres gebraucht wird Alksnis-Zundulis.

Avots: ME III, 1034

‡ stâstelis ² Seyershof, eine kurze Erzählung; dazu auch ein Demin. stâstelītis ² .

Avots: EH II, 573

stelbenieks "?": sarkans vērša (Var.; āža) stelbenieks RKr. VII, 193. nuopelnīji kaņepēja stelbenieku [?] BW. 2465 var.; vgl. stilbenieks.

Avots: ME III, 1059

stel˜berêt, taumelnd gehen Salis, Jürg., Arrasch; hinken Sinolen.

Avots: ME III, 1059

‡ stel˜berĩgs Salis "neveikls".

Avots: EH II, 576

stel˜beris: iet kâ s. ("gruozīdamies un cilādamies"; mit "èl" ) Drobbusch; ein lebendiges Wesen mit unsicherem, taumelndem Gang (mit el ) Domopol; piedzēries iet kâ s.; gaŗš kâ s. (von einem hochgewachsenen Menschen) Sermus; mirte izaugusi kâ s. (lang, unschön, unbelaubt) Seyershof; kad cilvē̦ks ir tāds neapģērbies, tad saka: staigā kâ s. (liederlich gekleidet, namentlich wenn die Kleider zu kurz sind) ebenda; wer eilig, aber oberflächlich arbeitet Roop; "nenuosvē̦rts, vējīgs cilvē̦ks; cilvēks ar ātrām kustībām" Morizberg; "neizdevies, kaulains dzīvnieks" Allend.

Avots: EH II, 576

stel˜beris Salis, Arrasch, Jürg., wer taumeind geht; ein Hinkender Sinolen; ein Besoffener (mit èl ² ) Kreuzb.; ein hageres, langbeiniges, im Gang unsicheres Pferd (mit elˆ ) Bers.; ein hochgewachsener, abgemagerter Mensch (mit el˜ ) Seppkull. Wohl nebst stilbs (s. dies) zu d. stolpern u. a. (bei Walde Vrgl. Wrtb. II, 646).

Avots: ME III, 1059

stelbrekte, das Stellbrett (hierauf beruhend), der Fadenieiter Bielenstein Holzb. 391 f. (mit Abb. S. 392).

Avots: ME III, 1059

steliņģis: puišus steliņģī audzīnāja BW. 20623.

Avots: EH II, 576

steliņģis Wid., Bauske, Sessau, Grünh., Siuxt, Frauenb., Kand., Seig., Dunika, stelliņģis (?) Bielenstein Holzb. 132, steliņš PS., Drosth., Dond., Wandsen, steliņš U., stelliņš (?) Bielenstein Holzb. 132, der Pferdestand im Stall; zirgu steliņģi I Kön. 4, 26. dzirdē̦dams zirgus... pa steliņģiem speramies A. v. J. 1892, S. 311. dancuo kunga steliņā (Var.; stiliņģī)... kumeliņi BW. 32495 var. Nebst. li. stelingis (bei Geitler Lit. Stud. 111) aus mnd. stellinge "Stallung".

Avots: ME III, 1059, 1060

stelliņģis, stelliņš, s. steliņģis.

Avots: ME III, 1060

steliņš (unter steliņģis): auch Salis, Seyershof.

Avots: EH II, 576

stel˜les,

2): auch Pussen, Seyershof, Wolm., (mit èl ² ) Mahlup; ze̦lta s. BW. 1920, 2; dazu ein Demin. stellīte BW. 1920, 2 var.; nīšu stel˜lītes - auch Frauenb.

Avots: EH II, 576

stel˜les Karls.,

1) das Gestell
Bielenstein Holzb. 391;

2) der Webstuhl
U., Bielenstein Holzb. 391, 397, 407, Spr., Salis; s. die Abbild. bei Bielenstein l. c. 398; ruokā turamās stellītes, das in der Hand Zu haltende Webstühlchen zum Bänderweben Bielenstein I. c. 417; nīšu stellītes, ein Gestell, welches zur Verfestigung der Weberhefteln dient Bielenstein I. c. 405 (mit Abb.);

3) runde Hölzer, woran die Flügelenden des Setznetzes angebunden werden
Bielenstein Holzb. 649; vada gali piesieti ar rupjākām auklām... pie apaļiem kuokiem, kuŗus nuosauc par stellēm Etn. II, 105. Nebst. estn. tel˜l˜ "Webstuhl" aus mnd. stel(le) "Webergestell".

Avots: ME III, 1060

stel˜lêt,

2): paceļ savu dē̦lu un stellē: ... ej, dēls, lūkā, kas tur ir! Pas. XII, 491. ‡ Subst. ste̦l˜lê̦tājs (f. s-ja ), der (die) Schickende:
jaunu, vecu klausīdam[a], tieku pati ste̦llē̦tāja BW. 17744, 4.

Avots: EH II, 576

stel˜lêt, -ẽju,

1) stellen;
tīklu stellẽt, ein Netz an das Seil anweben Nogallen;

2) senden, schicken;
daudz labas dienas stellēt, vielmal grüssen lassen U. - Subst. stel˜lẽjums, das Schicken, die Sendung, das Gesandte U. Nebst estn. tel˜l˜ima aus mnd. stellen.

Avots: ME III, 1060

ste̦l˜ls Ugalen n. FBR. VII, 16; Schlehk n. FBR. VII, 39, ste̦lˆls ² Suhrs n. FBR. VII, 39, = stal˜lis.

Avots: ME III, 1060

stèlpe ² : auch Heidenfeld; gen. pl. stèlpju ² ("?") Borchow n. FBR. XIII, 24.

Avots: EH II, 576

stèlpe ² Lubn., Saikava, Prl., der Teil des Beines zwischen dem Knie und dem Fussblatt (namentlich von kleinern Haustieien). Zu r. столпъ "Säule".

Avots: ME III, 1060

‡ *stèlpêt ² , zu erschliessen aus pìestèlpêt ² .

Avots: EH II, 576

ste̦lps "?": ste̦lpais [?] tautu dē̦ls BW. 12285, 2 var.

Avots: ME III, 1060

stelte,

1): kad nuogriêž nuokautai cūkai kāju, tad tas kauls, kas nāk pie šķiņķa klāt, ir s. (mit el˜ ); tur āda vien ir apkārt kaulam (aitām steltes nav) Ramkau; "kājas daļa (luopiem) starp pē̦du un celi" (mit èl ² ) Meselau; ‡

2) "kuoks, kuo piesien vadum abuos galuos" (mit el˜ ) Kaugurciems; stel˜ts "kuociņš vada spārna galā" Salis.

Avots: EH II, 576

stelte, der Oberarm Wid.; der Oberarmknochen (steltes kauls) Kaw., Lems. n. U.; der Schenkelknochen Druw., A. - Peb., (mit èl ² ) Festen; der Schenkel Peb.; "= stelpe" (mit èi ² ) Stockm., Odensee; "das Bein, wenn es im Vergleich zum übrigen Körper sehr gross ist" A. - Peb.; pie šķiņķa palikušuo luocītavas kaula gabalu sauc par stelti Druw., Sinolen, Tirsen. saimniekam ir ļuoti vājas guovis, nuo pašām jau ne˙kā nav, tikai tās lielās steltes A. - Peb. es viņam duotu par steltēm Etn. IV, 146. Nebst stilbs und mnd. stelte "Stelze", nd. stilte "Stange, Stengel, Bein" u. a, zu arm. sfełn "Schaft", gr. στόλος "Pflock", στέλεχος "Stamm", lat. stolō "ein Wurzelschoss", ae. stela "Pllanzenstiel", mnd. stal(e) "Pfosten, Bein", apr. stallīt "stehen" u. a., s. Persson Beitr. 423 und Walde Vrgl. Wrtb. II, 643 ff.

Avots: ME III, 1060

steltes Für. I, steltis Mag. IV, 2, 148, = tel˜ts, das Zelt; gulẽja savās steltēs Manz. Post. I, 103.

Avots: ME III, 1060

‡ strutele Siuxt, = strutene: struteles labas, kad slapjās ēdes; tad ar sulu paberzē; struteles Frauenb., ein gewisses auf Wiesen wachsendes Heilkraut.

Avots: EH II, 591

šùstelêt ² Gr.-Buschh., -ẽju,

1) (Mutwillen treibend) hin und wieder etwas nähen:
kuo šūstelē! vai labāka darba nezini? Gr.-Buschh., (mit ù ²⁾ Warkl.;

2) umhergehn, sich umhertreiben:
šūstelē nuo mājām uz mājām Gr.-Buschh., (mit ũ) Salis.

Avots: ME IV, 111

šùstelêt ² ,

1): unsorgfältig nähen
Kaltenbr., (mit ũ) Seyershof.

Avots: EH II, 659

‡ svā`rstelêt ² Lubn., wiederholt wägen.

Avots: EH II, 612

svèntelis ² Tirsen "eine aus einem Liebstock angefertigte Spritze".

Avots: ME III, 1151

‡ II sventelis,

1) "?": uz dzimšanas, vārda un citām sventeļu dienām (aus einem Brief Dünsbergs);

2) der Storch
(mit eñ ) Neuhausen.

Avots: EH II, 615

‡ svē̦te̦lē̦ns (unter svêtelis ² ): ist kein geringschätziges Demin. zu svētelis (wie ME. III, 1155 gesagt ist), sondern ein Storchjunges: svē̦te̦lē̦ni ilgi tup ligzdiņā BW. 2147 var.

Avots: EH II, 617

‡ svētelīgs, scheinheilig Diet.

Avots: EH II, 617

svêtelis ² : auch AP., Schnehpeln, (mit "ẽ" ) NB.; svētelīši ilgi tup ligzdiņā BW. 2147.

Avots: EH II, 617

svêtelis ² Leitīšnieki, Ahswikkeu, Aprikken, Laschen, N. - Bartau, Schrunden, Wirginalen, svētelis St. ("tahmisch"), U. (aus West - Kurl.), Alswig, svêtêlis ² Dunika, svê̦tals ² (aus *svē̦tuls?) Rothof, f. svēteliene, Demin. (geringschätzig) svē̦te̦lē̦ns, der Storch (ciconia alba): kad svētelis karkšķina RKr. VI, 74. starka mātīte perinājuse... svē̦te̦lē̦nus LP. III, 101. svētelienei ne jausmas, ka tukšu perekli perina V, 364.

Avots: ME III, 1155

‡ sviestelis Janš. Līgava II, 272, Demin. zu sviêsts, Butter.

Avots: EH II, 621

švīkstelis (f. -le) oder švīkstelnieks (f. -ce) Vīt., = švīkstinâtãjs.

Avots: ME IV, 118

švipstele Vīt., = švipste 2; ein ruhelos hin und her eilendes Frauenzimmer, kas švipst Lis., C.

Avots: ME IV, 116

švipstelêt Vīt., = švipstêt; sausend laufen; ar švīkuoņu runāt; dann und wann leise wehen.

Avots: ME IV, 116

švipstelis (f. -le) od. švipstelnìeks (f. -ce) Vīt., = švipsts 1 (aber ohne Gehässigkeit).

Avots: ME IV, 116

švirkstelêt, -ẽju Vīt., leichtzornigwerden, jähzornig sein.

Avots: ME IV, 117

tātelis "der Zigeuner": tāteļam tas nebij divreiz jāsaka LP. I, 184.

Avots: ME IV, 151

‡ II tãtelis Popen n. FBR. XVI, 121, = tãtiņš I ?

Avots: EH II, 672

‡ te̦lans Liepna, = te̦lē̦ns.

Avots: EH II, 674

te̦ldas U., teldes L., ein bedeckter Wagen, Karosse U. ("scheint nicht bekannt"). Aus estn. tōld "Kutsche" (oder direkt aus mnd. telde "Zelt" ?), s. Thomsen Beröringer 281 und Ojansuu Lisiä suomal.-balttil, kosketuksiin 61 f.

Avots: ME IV, 159